Phát huy vai trò đội ngũ trí thức Việt Nam trong đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Thứ ba - 08/04/2025 05:37 63 0

Cùng với thành tựu của công cuộc đổi mới đất nước gần 40 năm qua, đội ngũ trí thức Việt Nam đã có nhiều bước phát triển nhanh về số lượng và chất lượng, đóng góp ngày càng lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ của sự phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn hiện nay, trí thức Việt Nam vẫn đang còn nhiều hạn chế, tồn tại. Đánh giá đúng thực trạng, nhận diện được những vấn đề đang đặt ra sẽ là cơ sở quan trọng để thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24-11-2023 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững; trong đó, vai trò, nhiệm vụ mới hiện nay là góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong giai đoạn mới.

1. Quan điểm của Đảng về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.
Trong đường lối lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng ta ngày càng quan tâm đến xây dựng đội ngũ trí thức, cũng như đánh giá cao vai trò của đội ngũ trí thức trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Văn kiện Đại hội XI, trong mục tiêu chiến lược đổi mới và phát triển đất nước sau 20 năm thực hiện Cương lĩnh 1991 và 25 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Xây dựng đội ngũ trí thức lớn mạnh, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước. Tôn trọng và phát huy tự do tư tưởng trong hoạt động nghiên cứu, sáng tạo. Trọng dụng trí thức trên cơ sở đánh giá đúng phẩm chất, năng lực và kết quả cống hiến. Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đãi ngộ xứng đáng những cống hiến của trí thức. Có chính sách đặc biệt đối với nhân tài của đất nước. Coi trọng vai trò tư vấn, phản biện, giám định xã hội của các cơ quan nghiên cứu khoa học trong việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và các dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Gắn bó mật thiết giữa Đảng và Nhà nước với trí thức, giữa trí thức đối với Đảng và Nhà nước”.
Đến Đại hội XIII, trên cơ sở kế thừa các quan điểm trước đó, với định hướng và tầm nhìn mới, Đảng ta đặc biệt quan tâm đến xây dựng đội ngũ trí thức và thu hút nhân tài. Văn kiện nêu rõ: “Xây dựng đội ngũ trí thức ngày càng lớn mạnh, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới. Có cơ chế phát huy dân chủ, tự do sáng tạo và đề cao đạo đức, trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học. Ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng, môi trường làm việc, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo của trí thức. Trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài, các nhà khoa học và công nghệ Việt Nam có trình độ chuyên môn cao ở trong nước và nước ngoài, nhất là các nhà khoa học đầu ngành, nhà khoa học có khả năng chủ trì các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặc biệt quan trọng. Thật sự tôn trọng, tạo điều kiện nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, phản biện của chuyên gia, đội ngũ trí thức”(1).
Thực hiện quan điểm của Đảng, hiện thực hóa các chủ trương lớn mà Văn kiện Đại hội XIII đã đề ra, tại Hội nghị Trung ương 8 (khóa XIII), Đảng đã ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TƯ, ngày 24-11-2023 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới. Nội dung Nghị quyết được thể hiện trên những khía cạnh cơ bản: i) Đội ngũ trí thức là lực lượng lao động trí óc, có trình độ học vấn cao, chuyên môn sâu về một lĩnh vực, có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo; giàu lòng yêu nước, có đạo đức và lý tưởng cách mạng, gắn bó với Đảng, Nhà nước và dân tộc; là lực lượng có vai trò quan trọng trong liên minh giai cấp công nhân, giai cấp nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng; có trách nhiệm tiên phong, tạo ra sản phẩm tinh thần, vật chất chất lượng cao cho xã hội, là nguồn lực đặc biệt trong phát triển kinh tế tri thức, công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế... ii), Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh toàn diện là đầu tư cho xây dựng, bồi đắp “nguyên khí quốc gia” và phát triển bền vững; là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và xã hội. Chú trọng phát triển đội ngũ trí thức Việt Nam cả trong và ngoài nước, có cơ chế, chính sách đột phá thu hút, trọng dụng trí thức, đặc biệt là trí thức tinh hoa, chuyên gia đầu ngành và nhân tài của đất nước; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng lớp trí thức trẻ, kế cận. iii) Động viên đội ngũ trí thức Việt Nam nêu cao lòng tự hào, vinh dự và trách nhiệm đối với Tổ quốc và dân tộc, không ngừng phấn đấu nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực, trình độ đóng góp cho phát triển của đất nước.
Điều đó cho thấy, quan điểm đúng đắn của Đảng về xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới, cho thấy rõ quan điểm và tầm nhìn đúng đắn của Đảng, Nhà nước về mục tiêu, chiến lược phát triển đội ngũ trí thức Việt Nam trong nền kinh tế tri thức gắn với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia hiện nay của nước ta. Đây là định hướng, chủ trương xuyên suốt trong chiến lược xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện với tinh thần đổi mới sáng tạo và thích ứng nhanh với xu thế của thời đại.
2. Về thực trạng đội ngũ trí thức Việt Nam và tỉnh Nghệ An trước yêu cầu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia hiện nay
Trong thời gian qua, đội ngũ trí thức Việt Nam đã những bước phát triển khá toàn diện cả về số lượng và chất lượng. Số người lao động có trình độ học vấn từ đại học trở lên tăng từ 2,7 triệu người (năm 2009) lên 6,2 triệu (năm 2021). Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, năm 2020, số lượng cán bộ nghiên cứu có khoảng 150.089 người. Trong đó, 22.570 người có trình độ tiến sĩ, 63.435 người có trình độ thạc sĩ, 56.187 người có trình độ đại học. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, số giảng viên đại học tăng từ 65.206 giảng viên (năm 2013) lên 86.090 giảng viên (năm 2021). Trong lĩnh vực văn hóa, văn học, nghệ thuật, thể thao và du lịch, năm 2022, có 20.138 người hoạt động. Trong các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, năm 2020, số người có trình độ đại học trở lên khoảng 578.000 người(2). Với sự phát triển đó, đội ngũ trí thức Việt Nam đang ngày càng khẳng định được vai trò quan trọng của mình trên các lĩnh vực của đời sống đất nước; là yếu tố quan trọng đảm bảo cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước trong giai đoạn mới.
Trên lĩnh vực chính trị, đội ngũ trí thức nước ta là lực lượng tiên phong trong việc nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn để cung cấp những luận cứ khoa học khách quan, đề xuất hệ thống lý luận khoa học sát thực, tham mưu định hướng chiến lược cho Đảng, Nhà nước trong hoạch định con đường phát triển đất nước ở tầm vĩ mô cũng như ở từng lĩnh vực cụ thể; đồng thời, trực tiếp tham gia phản biện, đóng góp ý kiến về các chủ trương, đường lối, chính sách, chương trình, dự án, đề án phát triển đất nước. Chính từ những ý kiến tham vấn, phản biện, đóng góp của đội ngũ trí thức luôn có giá trị lớn, sức thuyết phục cao, thiết thực, khả thi, tin cậy. Đội ngũ trí thức còn tích cực tham gia vào công tác lãnh đạo, quản lý, điều hành đất nước, qua đó, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và quản trị của Nhà nước, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. Đội ngũ trí thức nước ta hiện nay cũng là lực lượng chủ yếu, tiên phong trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Trên lĩnh vực kinh tế, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và phát triển nền kinh tế số, nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là lực lượng then chốt cho mọi sự phát triển nói chung, quyết định tốc độ phát triển kinh tế, xã hội, định hướng phát triển của một quốc gia. Do đó, đội ngũ trí đã và đang đóng vai trò tiên phong trong ứng dụng các công nghệ tiên tiến, cả công nghệ kỹ thuật và công nghệ quản lý, đem lại năng suất lao động cao; là cơ sở để nâng cao thu nhập, tạo môi trường và điều kiện làm việc tốt cho người lao động.
Bên cạnh đó, đội ngũ trí thức cũng đồng thời là lực lượng đi đầu trong nghiên cứu, ứng dụng, phát triển các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, chuyển giao công nghệ, đổi mới dây chuyền sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả, năng suất lao động của các ngành kinh tế, giúp đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do đó, đội ngũ trí thức chính là nhân tố quan trọng đảm bảo sự phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế đất nước trong xu thế hội nhập và nền kinh tế tri thức hiện nay.
Trên lĩnh vực văn hóa, xã hội, đội ngũ trí thức là lực lượng có vai trò chủ đạo trong việc sáng tạo ra các công trình, tác phẩm văn hóa, nghệ thuật có giá trị cao, góp phần lưu giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, thông qua các hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa, góp phần làm cho nền văn hóa nước nhà ngày càng hiện đại, phong phú và tiến bộ, cũng như quảng bá các giá trị văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế và tiếp thu, truyền bá những tinh hoa văn hóa nhân loại vào Việt Nam. Đồng thời, đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt trong sáng tạo, truyền bá tri thức cho xã hội và đào tạo đội ngũ trí thức mới. Qua đó, góp phần hình thành lực lượng lao động ngày càng được nâng cao về trình độ chuyên môn, kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của quá trình đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Góp phần quan trọng vào xây dựng nền tảng tinh thần và sức mạnh nội sinh cho sự phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Tuy nhiên, thực trạng xây dựng, phát triển và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức Việt Nam hiện nay đang còn nhiều hạn chế, bất cập. Các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về trí thức chậm được thể chế; thiếu cơ chế, chính sách đột phá trong đầu tư, huy động nguồn lực, đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng, tôn vinh trí thức, nhất là bộ phận trí thức tinh hoa, các nhà khoa học, nhà văn hoá lớn. Cơ cấu, số lượng, chất lượng đội ngũ trí thức chưa hợp lý, thiếu hụt chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực quan trọng; chưa tạo được môi trường thuận lợi động viên trí thức chủ động nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, truyền thụ kiến thức, tư vấn, phản biện xã hội; việc xây dựng đội ngũ trí thức chưa gắn với mục tiêu, nhiệm vụ của từng ngành, địa phương. Một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu chưa quan tâm đúng mức đến phát triển đội ngũ trí thức. Chưa xây dựng được Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước(3).
Trong khi đó, những nhân tố tinh hoa và hiền tài chưa nhiều, chuyên gia đầu ngành còn thiếu hụt nghiêm trọng; đội ngũ kế cận chưa thực sự được quan tâm vun đắp, bồi dưỡng; chưa có nhiều cá nhân và tập thể khoa học mạnh, có uy tín ở khu vực và trên thế giới; năng lực sáng tạo và thực hành, ứng dụng còn hạn chế. Ở nhiều nơi, hoạt động nghiên cứu khoa học còn chưa xuất phát và chưa gắn với thực tiễn; số công trình, sáng chế được công bố trên thế giới còn ít, chưa có nhiều sáng tạo, phát kiến mang tính bứt phá. Trong khi, nền kinh tế của nước ta vẫn còn trong tình trạng lạc hậu, trình độ khoa học - công nghệ chưa cao, việc áp dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất và đời sống còn nhiều bất cập(4).
Cùng với thực trạng chung của đội ngũ trí thức trên cả nước, đội ngũ trí thức ở Nghệ An trong quá trình phát triển đổi mới của tỉnh đã có những bước phát triển khả quan; cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm thông qua việc ban hành nhiều cơ chế, chính sách quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho trí thức tự khẳng định, phát triển và cống hiến, như chính sách cho đào tạo, bồi dưỡng và thu hút nhân lực trí thức về làm việc tại tỉnh; khuyến khích ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, xúc tiến và kêu gọi thu hút đầu tư nhằm nâng cao trình độ công nghệ và năng lực sản xuất; chính sách thu hút trí thức có trình độ cao về công tác tại xã, phường, thị trấn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch và sử dụng đội ngũ cán bộ trẻ được quan tâm, cử tham gia các khoá đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, tin học, ngoại ngữ, học tập tại nước ngoài; bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ có triển vọng đảm nhận các nhiệm vụ quan trọng, phù hợp nhằm nâng cao tỉ lệ cán bộ trẻ giữ chức vụ lãnh đạo trong các cơ quan, đơn vị các cấp.
Tuy nhiên, công tác trí thức tại Nghệ An cón có một số hạn chế cần được khắc phục đó là: Một số cấp uỷ Đảng, chính quyền chưa thực sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng và phát triển đội ngũ trí thức; chưa quy hoạch, bố trí, sử dụng hợp lý và tôn vinh những trí thức có tài năng; vai trò, trí tuệ của đội ngũ trí thức vẫn chưa được khai thác hiệu quả; hệ thống chính sách về trí thức còn thiếu và chưa phù hợp; đội ngũ tri thức tuy tăng về số lượng nhưng chất lượng chưa cao, bộ phận tinh hoa chưa nhiều, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển trong thời kỳ cách mạng công nghệ 4.0; thiếu đội ngũ có kinh nghiệm, cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn cao, chuyên gia giỏi ở một số lĩnh vực khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn. Việc bố trí cán bộ, công chức ở một số cơ quan, đơn vị chưa phù hợp, chưa tạo động lực thúc đẩy, khuyến khích tinh thần nỗ lực làm việc, phát huy trình độ chuyên môn được đào tạo cũng như năng lực sở trường trong quá trình hoạt động, công tác; việc thu hút trí thức có trình độ cao về công tác tại tỉnh và một số huyện miền núi, biên giới, hải đảo và vùng đặc thù còn gặp nhiều khó khăn(5).
3. Một số giải pháp phát huy vai trò đội ngũ trí thức ở tỉnh Nghệ An trước yêu cầu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia hiện nay
Thứ nhất, cần tạo sự nhất quán, thống nhất trong nhận thức của của toàn xã hội và bản thân trí thức đối với vị trí, vai trò của mình trước yêu cầu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia gắn với mục tiêu phát triển của tỉnh.
Cấp uỷ, chính quyền trong toàn tỉnh cần nhận thức sâu sắc rằng, trong bất cứ giai đoạn phát triển nào của đất nước thì trí thức luôn có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội. Do đó, sự phát triển ổn định, bền vững của xã hội phụ thuộc rất lớn vào việc đánh giá, nhìn nhận đúng đắn thành quả lao động của người trí thức trong xã hội. Từ đó, việc nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vị trí, vai trò của trí thức sẽ là một trong những yếu tố quyết định hàng đầu của việc xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức tỉnh nhà.
Hơn nữa, chính việc nâng cao tự ý thức về vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức Nghệ An trước yêu cầu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia cũng sẽ giúp cho quá trình phát huy vai trò của đội ngũ này trở thành quá trình tự giác, tích cực. Chỉ như vậy, nội lực của đội ngũ này mới được phát huy đầy đủ. Trong việc tham gia vào quá trình lao động, sản xuất xã hội, đội ngũ trí thức phải là người tiên phong và tích cực, chủ động liên minh, liên kết với các giai tầng khác trong xã hội. Để có được điều này, bản thân mỗi trí thức phải nâng cao sự tự nhận thức của mình về trách nhiệm và sự tiên phong của người trí thức đối với công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc, cũng như sự quan tâm, trân trọng của xã hội đối với bản thân mình.
Thứ hai, trong hoạt động thực tiễn trên mọi lĩnh vực, cần tạo lập môi trường để qua đó trí thức ở Nghệ An có điều kiện và cơ hội phát huy và cống hiến tài năng, trí tuệ cho mục tiêu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Môi trường và điều kiện thuận lợi sẽ là bệ đỡ, chất xúc tác cho đội ngũ trí thức phát huy cao nhất năng lực sáng tạo, hiệu quả trong hoạt động. Trái lại, môi trường kém, không thuận lợi sẽ gây cản trở, kìm hãm năng lực sáng tạo. Môi trường ở đây không đơn thuần là cơ sở vật chất như: giảng đường, thư viện, các phương tiện nghiên cứu, giảng dạy… vốn trực tiếp gắn liền với công việc thường ngày của giới trí thức, mà đó còn là điều kiện cuộc sống, cách nhìn nhận, đánh giá của xã hội, không khí dân chủ, tự do sáng tạo, công bằng trong học thuật, nghiên cứu, sáng tạo, trong triển khai ứng dụng khoa học, đặc biệt là khoa học xã hội; là sự cởi mở, sẵn sàng trao đổi, lắng nghe của các cấp lãnh đạo, nhất là người đứng đầu với trí thức; là sự đoàn kết, sự hợp tác, cộng sự trong hoạt động của trí thức.
Vì vậy, để tạo ra môi trường cho trí thức phát huy tài năng, trí tuệ và cống hiến, hợp tác làm việc, ở Nghệ An hiện nay cần xây dựng các cơ sở nghiên cứu, đào tạo nhằm quy tụ đội ngũ trí thức, tạo môi trường, tạo sự đoàn kết và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức trong và ngoài tỉnh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội viên, là nơi hội viên có thể bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, mong muốn công hiến của mình; cũng như chia sẻ kinh nghiệm, lan tỏa sự hiểu biết, những sáng tạo mới; đồng thời là nơi trí thức phát huy vai trò của mình với tính chất là một đội ngũ.
Thứ ba, tỉnh cần đổi mới, xây dựng hệ thống thể chế, chính sách, quy định về đãi ngộ, đánh giá và tôn vinh trí thức.
Hệ thống thể chế, chính sách, quy định đãi ngộ, đánh giá và tôn vinh đối với trí thức là một trong những yếu tố quan trọng có tác động lớn đến phát huy vai trò đội ngũ trí thức. Hệ thống thể chế quy định địa vị pháp lý góp phần tạo môi trường làm việc thuận lợi. Cùng với đó, tỉnh cần có các chính sách phù hợp tạo sự công bằng, bình đẳng, minh bạch, là động lực cho sự cống hiến. Đi liền với đó là sự động viên, tôn vinh kịp thời. Các chính sách này không chỉ tạo điều kiện vật chất cho trí thức phát huy, cống hiến, mà còn là yếu tố tinh thần để khuyến khích, thúc đẩy niềm tự hào, tinh thần trách nhiệm của trí thức với cộng đồng và sự phát triển chung của đất nước.
Vì vậy, vấn đề đặt ra căn cơ hiện nay của Nghệ An, để phát huy hiệu quả đội ngũ trí thức, trước hết là nghiên cứu xây dựng hệ thống chính sách, quy định đánh giá, chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp, thỏa đáng; thậm chí cần có những ưu đãi đặc thù với đội ngũ trí thức. Tăng cường thực thi việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, nhằm bảo đảm lợi ích của trí thức khi chuyển giao phát minh, sáng chế và khuyến khích đội ngũ trí thức gia tăng sự cống hiến. Đồng thời, quan tâm xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho trí thức trẻ, nữ, công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, trong lực lượng vũ trang, đồng bào dân tộc thiểu số.
Thứ tư, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng để đào tạo đội ngũ trí thức và bồi dưỡng nhân tài gắn với phát triển hệ thống giáo dục, đào tạo của tỉnh.
Là địa phương có truyền thống hiếu học, học giỏi, hiện nay Nghệ An cần tạo đột phá, chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về chất lượng đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài trong các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu khoa học; xác định lĩnh vực, hướng nghiên cứu trọng điểm, ưu tiên gắn với yêu cầu đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tập trung xây dựng cơ chế, chính sách đột phá và đầu tư nguồn lực để phát triển cho các cơ sở đào tạo đại học trọng điểm, chuyên sâu để có đủ năng lực, điều kiện giữ vai trò nòng cốt trong đào tạo, nghiên cứu, đóng góp của đội ngũ trí thức. Khuyến khích các cơ sở giáo dục và đào tạo, cơ sở nghiên cứu trong tỉnh liên kết, hợp tác với các cơ sở tiên tiến trên cả nước và trên thế giới để trao đổi kinh nghiệm, nâng cao trình độ, năng lực hoạt động.
4. Kết luận
Xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức thực sự trở thành nguồn lực quan trọng trong đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ở nước ta hiện nay là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của cả hệ thống chính trị, trong đó trách nhiệm của Đảng và Nhà nước giữ vai trò quyết định. Việc xác định những yêu cầu trong đổi mới nhận thức lý luận về đội ngũ trí thức là cơ sở để trọng dụng trí thức, đánh giá đúng phẩm chất, năng lực và kết quả cống hiến, đóng góp của đội ngũ trí thức Việt Nam trong suốt chiều dài cách mạng và đặc biệt là trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay. Chính vì vậy, việc Đảng ta ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TƯ ngày 24-11-2023 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới, đã thể hiện tính nhất quán trong quan điểm, nhận thức và tầm nhìn của Đảng về xây dựng, phát triển nguồn lực con người Việt Nam nói chung, trong đó có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của đội ngũ trí thức. Để trí thức ngày càng khẳng định và đóng góp to lớn trí tuệ, tài năng của mình vào đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trước yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
Chú thích
1. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 167.
2. Dẫn theo: https://tuyengiao.vn/thoi-su, ngày 4/12/2023.
3. Xem: Nghị quyết 45-NQ/TW, ngày 24-11-2-23 về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.
4. Xem: Nguyễn Huy Hoàng: “Những khó khăn trong phát triển đội ngũ trí thức hiện nay”, in trong: Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam: Trí thức Việt Nam trong sự nghiệp phát triển đất nước, Kỷ yếu diễn đàn khoa học, Hà Nội, 2020, tr. 68 - 76.
5. Xem: Phạm Công Tứ: Công tác phát triển trí thức ở Nghệ An qua 15 năm thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 06/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X); https://nghean.dcs.vn.

Tác giả bài viết: NVĐ