SƯƠNG MUỐI VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH TÁC HẠI CỦA SƯƠNG MUỐI

Thứ năm - 20/03/2025 05:24 106 0

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Trung ương, mùa đông năm nay không khí lạnh, rét đậm, rét hại có khả năng hoạt động mạnh từ tháng 12 đến tháng 2 năm 2025 sẽ gây ra các đợt rét đậm, rét hại kéo dài, kèm theo hiện tượng sương muối, băng giá trong thời gian này.
NGUYÊN NHÂN GÂY SƯƠNG MUỐI VÀ TÁC HẠI CỦA NÓ
Sương muối là hiện tượng thời tiết cực đoan, còn gọi là sương giá, là hiện tượng hơi nước đóng băng thành các hạt nhỏ và trắng như muối ngay trên mặt đất, mặt lá, trên thân cành cây và các vật thể khác khi không khí ẩm và lạnh giá.
Sương muối thường hình thành khi nhiệt độ không khí đạt đến ngưỡng bằng hoặc nhỏ hơn 4⁰C, khi ấy nhiệt độ ở bề mặt các vật thể, hay cây cỏ ở mặt đất có thể xấp xỉ 0⁰C, nhưng phải đủ ẩm mới hình thành được sương muối. Ở vùng đồng bằng chỉ có sương giá, rất ít khi có sương muối, nhưng nếu kéo dài nó cũng gây ra tác hại lớn đối với cây trồng, như khô úa, vàng lá. Ở các vùng núi cao như ở các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng... và Kỳ Sơn Nghệ An khi xuất hiện nhiệt độ không khí xuống thấp từ 3 đến 4⁰C trở xuống, hơi nước sẽ ngưng lại kết thành thể rắn, xốp có màu trắng như muối nên gọi là sương muối. Sương muối có thể làm chết cây trồng và thường xuất hiện từ cuối tháng 12 đến tháng 01, tháng 02 năm sau.
Khi nhiệt độ xuống thấp từ 0⁰C trở xuống, khi đó nước trong thân cây (trong chất nguyên sinh của tế bào) sẽ bị đóng băng co lại làm giản nở thể tích, phá vỡ các tế bào, các ống dẫn nhựa cây lên thân, cành, lá cây. Sáng sớm ngày hôm sau, khi mặt trời nhô lên, dưới tác động của bức xạ mặt trời, các hạt sương lạnh bốc hơi nhanh chóng làm cho các mô cây bị giảm nhiệt đột ngột. Khi nhiệt độ đạt đến dưới hạn sinh vật học sẽ phá hủy cơ chế tế bào sinh vật của cây, làm lá cây bị héo khô, cháy sém, teo tóp. Các loại cây trồng ngắn ngày, như các loại rau màu và hoa thường bị ảnh hưởng nặng nhất của sương muối, làm cho lá và hoa bị héo úa, cháy sém hoặc thối nhũn. Các loại củ dưới đất bị mềm, sau vài ngày cây sẽ chết héo dần. Các loại cây trồng lâu năm như, cây ăn quả, cây công nghiệp, chồi và lá của cây sẽ bị thâm đen, cháy sém, lá từ xanh chuyển sang nâu, nhũn và rụng. Những cây ở vùng có sương muối kéo dài, cây sẽ phát triển chậm lại hoặc có thể chết.
BIỆN PHÁP HẠN CHẾ ẢNH HƯỞNG DO SƯƠNG MUỐI GÂY RA
Về lâu dài trồng cây che bóng, chắn gió vừa có tác dụng làm cản trở nhiệt độ lạnh giá đột ngột vào ban đêm, đồng thời tán lá giúp cản việc tăng nhiệt độ nhanh chóng vào ban ngày. Điều đó làm cho vườn cây ít bị ảnh hưởng do việc chênh lệch nhiệt độ ngày đêm quá lớn và diễn ra nhanh, làm cho mô lá dễ bị sốc nhiệt.
Tưới phun nước vào buổi sáng sớm trước khi mặt trời mọc để rửa sương muối bám vào thân, lá, cành cây, nhằm hạn chế sự tổn thương của mô lá khi giọt sương lạnh giá bốc hơi dưới ánh sáng mặt trời lúc sáng sớm.
Tưới nước vào chiều tối làm tăng độ ẩm vào đất để làm tăng khả năng giữ nhiệt, khiến nhiệt độ ở dưới lớp đất sâu được dẫn lên điều hòa sự lạnh đi của mặt đất do bức xạ.
Ngoài ra, bà con nông dân có thể sử dụng biện pháp hun khói, làm màng che phủ bằng các nguyên vật liệu có sẵn như nilon, bao bì tải khâu vá thành mảng rộng, dài để che.
Trước mỗi lần có dự báo có khả năng sương muối xuất hiện, cần tăng cường bón thêm phân chuồng đã ủ hoai mục, phân kali để tăng sức chống đỡ giá rét, sương muối. Tuyệt đối không bón phân đạm hóa học vào những ngày giá rét, nhiệt độ không khí xuống thấp.

Tác giả bài viết: Trí Tuệ