Đề cao khoa học công nghệ: bài học từ Nhật Bản

 
Nhật Bản in hình tiến sĩ Shibasaburo trên tờ 1000 Yên
Nhật Bản đã phát hành tờ 1000 Yên mới với hình ảnh của Nam tước Kitasato Shibasaburo, một trong những nhà vi khuẩn học vĩ đại nhất trong lịch sử y học. Kitasato không chỉ nổi bật với những nghiên cứu tiên phong về các bệnh dịch như dịch hạch, uốn ván và bệnh bạch hầu,  VIỆC ÔNG ĐƯỢC IN TRÊN TIỀN còn là biểu tượng cho sự tôn vinh tri thức trong xã hội Nhật Bản. Hành động in hình ông lên tờ tiền không chỉ là một sự ghi nhận đối với những đóng góp to lớn của ông mà còn thể hiện giá trị cao nhất mà đất nước này dành cho các nhà khoa học và kỹ sư.
Việc Nhật Bản chọn hình ảnh của một nhà khoa học để in lên tiền tệ cho thấy rằng họ coi trọng tri thức và những cống hiến của các nhà nghiên cứu trong việc xây dựng và phát triển xã hội. Điều này không chỉ phản ánh một triết lý sâu sắc mà còn là một thông điệp mạnh mẽ: một quốc gia hùng mạnh không chỉ dựa vào tài nguyên thiên nhiên mà còn phải dựa vào sức mạnh của tri thức và công nghệ. Nhật Bản, với những thành tựu vượt bậc trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đã chứng minh rằng sự đầu tư vào nghiên cứu và phát triển là chìa khóa để đạt được sự phát triển bền vững.
Hơn nữa, sự tôn vinh này cũng thể hiện một văn hóa tôn trọng và khuyến khích nghiên cứu khoa học trong cộng đồng. Các trường học, viện nghiên cứu và tổ chức khoa học tại Nhật Bản luôn được đầu tư và phát triển, tạo điều kiện cho các nhà khoa học trẻ có cơ hội cống hiến và phát triển. Sự ghi nhận này không chỉ nâng cao tinh thần của các nhà nghiên cứu mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về tầm quan trọng của khoa học và công nghệ trong cuộc sống.
Khoa học công nghệ trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam
 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 10 (khóa XIII) vừa qua thống nhất khẳng định Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong việc phát triển đất nước. Tại hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, ông khẳng định rằng đây là "chìa khóa vàng" để Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu. Tổng Bí thư nhấn mạnh rằng việc trang bị cho các trường học phòng thực hành STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) là rất cần thiết, nhằm giúp thế hệ trẻ làm chủ công nghệ và khoa học.
Trong thời đại hiện nay, khi khoa học và công nghệ trở thành nòng cốt cho sự phát triển, việc đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu khoa học là yếu tố sống còn để hiện thực hóa khát vọng hùng cường và thịnh vượng của dân tộc. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh rằng, để đạt được mục tiêu này, cần có sự đồng bộ giữa các cấp chính quyền, các trường học và doanh nghiệp. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực mà còn tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển kinh tế và xã hội.
Việt Nam hiện đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi mà khát vọng vươn mình ra thế giới trở thành hiện thực trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0. Để hiện thực hóa những khát vọng này, việc chú trọng đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là một lựa chọn, mà là một yêu cầu sống còn. Đây chính là "chìa khóa vàng" giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình và ngăn chặn nguy cơ tụt hậu trong cuộc đua phát triển toàn cầu.
Trong bối cảnh hiện nay, khi khoa học và công nghệ đóng vai trò then chốt trong sự phát triển, đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu khoa học trở thành yếu tố không thể thiếu. Việt Nam cần xây dựng một nền tảng vững chắc cho thế hệ trẻ, giúp họ nắm bắt và làm chủ công nghệ cũng như khoa học. Việc trang bị các phòng thí nghiệm STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) trong các trường học không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện ở học sinh. Điều này sẽ giúp hình thành một thế hệ công dân có khả năng thích ứng linh hoạt với những biến đổi trong công nghệ và thị trường lao động.
Để đạt được những mục tiêu phát triển này, cần có sự đồng bộ giữa các cấp chính quyền, trường học và doanh nghiệp. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức giáo dục và doanh nghiệp sẽ tạo ra những cơ hội thực tiễn cho sinh viên, giúp họ tiếp cận với công nghệ mới và các xu hướng thị trường. Hơn nữa, việc khuyến khích nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ mới sẽ tạo ra những sản phẩm và dịch vụ có giá trị, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Học hỏi từ Nhật Bản, một quốc gia đã thành công trong việc xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, Việt Nam cũng cần phải tạo ra môi trường thuận lợi cho ý tưởng và công nghệ gặp gỡ và phát triển. Nhật Bản đã chứng minh rằng sự đầu tư vào nghiên cứu và phát triển không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra những giá trị xã hội bền vững. Việt Nam cần khuyến khích các nhà khoa học trẻ, tạo điều kiện cho họ phát triển ý tưởng và cống hiến cho đất nước, từ đó hình thành một tầng lớp trí thức có khả năng dẫn dắt sự phát triển.
 
Trong chuyến thăm và làm việc tại Nghệ An vào ngày 15/5, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng đoàn công tác Trung ương, tỉnh Nghệ An đã đến thăm, tặng phòng thực hành giáo dục STEM cho Trường THPT Kim Liên, huyện Nam Đàn. Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến công tác giáo dục - đào tạo cho thế hệ trẻ, tương lai của đất nước; đất nước có phồn vinh, phát triển được phần lớn nhờ vào thế hệ trẻ, thế hệ tương lai của đất nước. Thực hiện lời dạy của Bác, Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến công tác giáo dục - đào tạo, coi đây là quốc sách hàng đầu, là công tác quan trọng để thực hiện những đột phá, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, làm sao có được lớp người hoàn toàn kế tục được được sự nghiệp phát triển của đất nước.
Tổng Bí thư cũng đã đề xuất các biện pháp như tăng cường hợp tác giữa các trường đại học và doanh nghiệp, khuyến khích nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ mới. Bên cạnh đó, cần có những chính sách hỗ trợ cho các nhà khoa học trẻ, giúp họ có cơ hội phát triển và đóng góp cho đất nước. Việc xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nơi mà ý tưởng và công nghệ có thể gặp gỡ và phát triển, là vô cùng cần thiết để Việt Nam có thể bắt kịp với xu thế phát triển toàn cầu.
Kết nối khoa học và thực tiễn
Để hiện thực hóa những khát vọng và mục tiêu đề ra, Việt Nam cần học hỏi từ những kinh nghiệm thành công của các quốc gia phát triển như Nhật Bản. Việc kết nối giữa nghiên cứu khoa học và thực tiễn là điều vô cùng quan trọng. Các viện nghiên cứu, trường đại học cần hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp để đưa những thành tựu khoa học vào ứng dụng thực tế. Chẳng hạn, một số trường đại học tại Việt Nam đã bắt đầu hợp tác với các công ty công nghệ để phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, từ đó tạo ra những giá trị kinh tế và xã hội.
Đồng thời, cần có những chính sách khuyến khích và hỗ trợ cho các nhà khoa học trẻ, giúp họ có cơ hội phát triển và đóng góp cho đất nước. Chỉ khi kết nối được giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa nghiên cứu và ứng dụng, Việt Nam mới có thể tận dụng tối đa tiềm năng của mình, từ đó xây dựng một nền kinh tế bền vững và thịnh vượng.
Ngoài ra, việc thúc đẩy giáo dục STEM trong các trường học không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng mà còn tạo ra một thế hệ công dân có khả năng sáng tạo và đổi mới. Chính phủ và các tổ chức cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng giáo dục, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận với các công nghệ mới và các phương pháp học tập hiện đại.
Tóm lại, tôn vinh khoa học và công nghệ không chỉ là trách nhiệm của chính phủ mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Chúng ta cần cùng nhau xây dựng một môi trường thuận lợi để khoa học phát triển, từ đó khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Chỉ khi chúng ta coi khoa học và công nghệ là nền tảng cho sự phát triển, chúng ta mới có thể đạt được những mục tiêu lớn lao mà chúng ta đã đặt ra cho tương lai.