Sớm đề ra lộ trình chuyển đổi số để tăng tốc trong sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An

Thứ bảy - 26/03/2022 04:34 966 0
Chuyển đổi số đã trở thành xu thế và mệnh lệnh khi đất nước bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (4.0). Trên lĩnh vực nông nghiệp, với những bất cập về quan hệ cung- cầu nên chuyển đổi số trở thành một trong những giải pháp giúp nông nghiệp Việt Nam vượt khó và bước nhanh vào quá trình hội nhập. Nông nghiệp Nghệ An đã và sẽ làm gì để ứng dụng hiệu quả công nghệ và đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi số?
Sở NN&PTNT Nghệ An phối hợp với Trung tâm NAPC tổ chức livestream bán cam tại xã Đồng Thành – Yên Thành
Sở NN&PTNT Nghệ An phối hợp với Trung tâm NAPC tổ chức livestream bán cam tại xã Đồng Thành – Yên Thành
Chuyển đổi số là xu thế và giải pháp
          Năm 2021 trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do dịch covid-19, nông nghiệp nước ta tiếp tục ghi dấu ấn và là một trong những trụ đỡ của nền kinh tế. Bất chấp những khó khăn của làn sóng dịch covid lần thứ 4 và điệp khúc “được mùa rớt giá” vẫn còn nhưng năm 2021 xuất khẩu nông sản nước ta lần đầu tiên đạt con số kỷ lục trên 50 tỷ đô la Mỹ (USD). Để có được thành tích ấn tượng trên, một trong những thành công của nông nghiệp, nông dân nước ta là đã ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất, kết nối tìm đầu ra cho các nông sản chủ lực, có thế mạnh.
          Rõ ràng, trong bối cảnh các hoạt động giao thương bị gián đoạn thì việc giới thiệu, bán sản phẩm hàng hóa nói chung và sản phẩm nông nghiệp nói riêng bằng hình thức trực tuyến online là ngoài kế hoạch nhưng rất cần. Thực tế cho thấy, trong “cái khó đã ló cái khôn” khi các tỉnh, nhát là tỉnh phía Bắc như Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên,… do dịch bị phong tỏa nên các sản phẩm chủ lực của các tỉnh này là cà rốt, vải thiều, nhãn lồng vào vụ thu hoạch nên đã chủ động nhờ Bộ Công thương, Truyền thông và Bộ Nông nghiệp & PTNT vào cuộc để cùng tìm biện pháp tháo gỡ. Thời điểm này, xem trên các phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội hàng loạt các cuộc livetream giới thiệu mua bán hàng trực tuyến.
Nhờ được các bộ ngành và các Tập đoàn lớn vào cuộc kết nối, tư vấn hướng dẫn, bà con nông dân, HTX, doanh nghiệp các tỉnh bổ sung, hoàn thiện thêm các điều kiện, hồ sơ bán hàng online trên nền tảng trang mạng trực tuyến nên trong bối cảnh dịch ở nước ta khá phức tạp nhưng các sản phẩm, nhất là vải thiều, nhãn lồng vẫn đến được với thị trường cả nước và hơn thế còn xuất khẩu đi một số thị trường Châu Âu. Tiếp theo bài học của Bắc Giang, Hưng Yên, các tỉnh Hòa Bình, Hà Giang và các tỉnh phía Nam cũng tổ chức hội chợ, live tream bán hàng online.
Song song với khâu tổ chức bán hàng trực tuyến, ngành nông nghiệp đã từng bước đầu tư hạ tầng kỹ thuật cho chuyển đổi số. Hiện nay, mặc dù khối HTX và kinh tế hộ việc áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật, tự động hóa vào sản xuất nông nghiệp còn nhiều hạn chế nhưng đã có những Tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên lĩnh vực nông nghiệp đã mạnh dạn đầu tư, ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất như ứng dụng công nghệ thông minh, tự động hóa vào theo dõi nhiệt độ, sâu bệnh trong mô hình nhà lưới để phun, tưới cho cây. Chỉ cần một thiết bị cảm biến trong nhà kính báo các chỉ số trong nhà vườn, chủ nhà vườn từ xa có dùng điện thoại thông minh bật hệ thống tưới hoặc phun dung dịch, hóa chất phòng trừ, chăm sóc cây, quả…
Tại Nghệ An, mặc dù khởi động chậm hơn một chút nhưng ngành nông nghiệp đã có những bước đi đầu tiên trong ứng dụng chuyển đổi số. Trên nền tảng các sản phẩm được xây dựng hồ sơ quản lý chất lượng, nhãn hiệu hay xây dựng sản phẩm theo tiêu chuẩn Ocop, một số sản phẩm nông nghiệp như cam, chanh, ổi và một số sản phẩm khác được cấp mã vạch, dán mã QR. Từ tháng 11 năm 2021, tỉnh đã phối hợp với Tập đoàn Viettel ứng dụng phần mềm mang tên Vỏ sò giới thiệu các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh; đồng thời phối hợp với Trung tâm xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh tổ chức sự kiện Live tream giới thiệu cam ở Yên Thành. Bên cạnh đó, một số nhà vườn, đại lý còn tổ chức live tream giới thiệu và bán hàng qua mạng. Nhờ đó, dù dịch nhưng các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh như cam, ổi, rau sạch… vẫn đến được với người tiêu dùng, ít xảy ra hiện tượng ùn ứ, ế đọng như năm năm 2020 khi dịch mới xảy ra. Ông Ngô Hoàng Khanh – Trường Phòng Quản lý Khoa học Công nghệ, Sở Nông nghiệp & PTNT Nghệ An cho biết: trên cơ sở chỉ đạo Bộ Nông nghiệp & PTNT về đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, gành nông nghiệp Nghệ An đã có những bước đi đầu tiên là hình thành bộ khungban chỉ đạo. Trước đó, năm 2020, ngành đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, trong đó ưu tiên đầu tư các vùng nông nghiệp sạch và mô hình sản xuất công nghệ cao; khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp… là bước đi đầu tiên của chuyển đổi số.
Chuyển đổi số nông nghiệp Nghệ An cần làm gì?
Mặc dù Nghệ An đã có những bước đi đầu tiên để ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số vào sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, chuyển đổi số cần một lộ trình đồng bộ và bài bản, trong đó nông nghiệp chỉ là một trong những lĩnh vực trọng tâm. Trong trao đổi của mình, đại diện Phòng quản lý khoa học công nghệ, Sở Nông nghiệp & PTNT cũng cho biết lĩnh vực nông nghiệp tỉnh ta còn khá nhiều bất cập, từ con người cho đến các nền tảng hạ tầng công nghệ. Quá trình triển khai sẽ còn nhiều khó khăn, thách thức và phải làm tuần tự, bài bản. Tuy vậy, đây là lĩnh vực mới, mở ra triển vọng rất lớn cho nông nghiệp nên không thể không làm.
Tại buổi kiểm tra mới đây với ngành nông nghiệp tại các cảng cá, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT Phùng Đức Tiến khi chứng kiến các Tổ liên ngành tại cảng cá vẫn cập nhật, ghi sổ theo dõi tàu thuyền ra vào cảng bằng phương pháp thủ công đã đề nghị tỉnh cần sớm quan tâm nâng cấp hạ tầng thiết bị, nếu cần thì Bộ và Tổng cục Thủy sản sẽ hỗ trợ để các dữ liệu này được cập nhật vào hệ thống chung của Tổng cục.  
Theo các chuyên gia về chuyển đổi số cho biết chuyển đổi số trên lĩnh vực nông nghiệp là quá trình, kịch bản, theo đó phải xây dựng hạ tầng kỹ thuật để ứng dụng công nghệ thông minh và công nghệ hiện đại vào sản xuất, chăm sóc thì các địa phương, doanh nghiệp phải cập nhật, số hóa dữ liệu kế hoạch thống kê “cung” từng sản phẩm để có kế hoạch tiếp thị, bán hàng và ngược lại, khi thấy sản phẩm nào dư thừa thì khuyến cao để nông dân hạn chế sản xuất. Mặt khác, căn cứ vào các chỉ số mã vạch hoặc mã QR mà cơ quan chức năng cấp cho từng sản phẩm, các đối tác và khách hàng có thể chỉ dùng một chiếc điện thoại thông minh smart phone có thể biết được hàng hóa mình đặt mua có quá trình sản xuất sản phẩm ấy như thế nào, được giám sát bởi ai và ai là người chịu trách nhiệm đến cùng với sản phẩm ấy.
Ông Cao Xuân Tuấn – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh là thành viên được tham gia mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thông minh tại Nhật Bản chia sẻ: sở dĩ ở Nhật Bản hay Hàn Quốc, bất kỳ nông dân nào làm nông nghiệp, nếu có sản phẩm tiêu thụ trong gia đình không hết thì có thể mang ra bất kỳ cửa hàng, chuỗi siêu thị nào để ký gửi, nhờ bán. Bất kỳ khách hàng nào ghé vào mua để có thể yên tâm dùng mà không lo nghĩ về chất lượng vì mỗi sản phẩm đều gắn liền với tên tuổi của từng chủ hộ đã được cơ quan chức năng giám sát, cấp phép. Nếu chủ hộ đó sản xuất hàng không đảm bảo chất lượng thì cơ quan chức năng căn cứ vào hồ sơ đăng ký sẽ truy xuất đến cùng và hộ sản xuất đó phải chịu trách nhiệm nếu vi phạm tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm.
Ở khía cạnh khác, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong nông nghiệp còn bao gồm trang bị các thiết bị, phần mềm cảm ứng thông minh trên khu vườn hay gia trại của mình, người làm vườn không nhất thiết phải có mặt tại gia trại. Sau khi được đầu tư đồng bộ, mỗi nông dân thông minh cùng một lúc có thể chăm sóc, quản lý hàng trăm ha rau màu, gia trại cây ăn quả vì chỉ cần 1 thao tác trên phần mềm thông minh thì vườn sẽ được tưới, lô sản phẩm bị lỗi sẽ được phát hiện; quy trình trên được kết nối với hệ thống quản lý, giám sát chất lượng nên không thể tùy tiện khai thác, thu hoạch sau khi phun, tưới các dung dịch, hóa chất mà chưa đủ ngày.
Từ thực tế trên có thể cho thấy, chuyển đổi số trong nông nghiệp ở nước ta nói chung và Nghệ An nói riêng đang ở mức độ sơ khai. Trên thực tế, trong hơn 1.300 nhãn hiệu hàng hóa được tỉnh kiểm tra và cấp nhãn hiệu, thì mới chỉ có vài chục sản phẩm nông nghiệp tỉnh có mã vạch hay dán QR. Đầu tư cho trang thiết bị cũng còn hạn chế, tỉnh chưa có chính sách hỗ trợ đủ lớn khiến doanh nghiệp chưa mặn mà và người dân khó tiếp cận. Trên địa bàn hiện mới chỉ một số mô hình nhà lưới, nhà màng do doanh nghiệp, chủ trang trại lớn trên địa bàn Nghĩa Đàn, Thái Hòa ứng dụng công nghệ tự động vào giám sát, điều chỉnh phun tưới cho cây; các mô hình doanh nghiệp, trang trại, hộ gia đình tự tổ chức livetream bán hàng còn rất ít và chưa thu hút được lượt người vào xem và tương tác.
Chính vì thế, để đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi số trên lĩnh vực nông nghiệp, theo chúng tôi tỉnh cần sớm ban hành lộ trình thực hiện, theo đó cùng với giao trách nhiệm cho từng đơn vị, lĩnh vực trực thuộc, tình cần thí điểm nghiên cứu cơ chế thuê lại đất của nông dân hoặc tổ chức dồn điền đổi thửa 1 lần nữa để tích tụ ruộng đất cho doanh nghiệp, hộ nông dân có năng lực đầu tư hạ tầng, làm nông nghiệp thông minh. Mặt khác, tỉnh cũng cần hỗ trợ xây dựng các mô hình thí điểm, trình diễn; thường xuyên động viên, đồng hành với nông dân trong kết nối, tổ chức các diễn đàn, gian hàng bán hàng trực tuyến; có cơ chế để các sản phẩm sạch, uy tín được vào các trang mạng bán hàng trực tuyến quốc gia, quốc tế miễn phí (do tỉnh tài trợ) để khuyến khích nông dân làm và tiêu dùng các sản phẩm sạch, đạt chuẩn an toàn./.
 

Tác giả bài viết: Nguyễn Hải, Báo Nghệ An

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây