Giống lúa thảo dược Vĩnh Hòa 1 do Công ty TNHH khoa học công nghệ Vĩnh Hòa nghiên cứu, chọn tạo trong nhiều năm đã đem lại một hướng đi mới, hiệu quả thiết thực cho bà con nông dân ở huyện Yên Thành và một số huyện trên địa bàn tỉnh Nghệ An và các tỉnh thành trong cả nước đồng thời đem lại những lợi ích cho người tiêu dùng trong việc nâng cao sức khỏe.
Công ty TNHH Khoa học công nghệ Vĩnh Hòa đã nghiên cứu chọn lọc và đưa giống lúa thuần Thảo dược Vĩnh Hòa 1 vào khảo nghiệm tại các tỉnh cho thấy giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 có năng suất khá; cây cứng, khả năng chống đổ tốt; mức độ nhiễm sâu bệnh nhẹ. Hạt gạo lật có mầu hồng, giá trị dinh dưỡng cao; chứa nhiều đạm (protein), sắt, vitamin, can xi, Omega 3,6,9 và các chỉ tiêu phòng kháng bệnh ung thư, bệnh tiểu đường do đó đây là thực phẩm lý tưởng để bồi bổ cơ thể. Cơm ngon, dẻo, mềm, có mùi thơm nhẹ.
Lúa thảo dược Vĩnh Hòa có giá trị kinh tế cao, năng suất khá, chống chịu sâu bệnh và điều kiện ngoại cảnh bất thuận, nhằm nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, góp phần đa dạng hoá bộ giống lúa mới có chất lượng cao, giống lúa thảo dược.
Những đặc trưng trên cây lúa thảo dược như thân cây và hạt lúa thảo dược có màu tím, lá lúa giai đoạn đầu màu tím nhưng về sau có màu xanh đậm. Giống lúa này có hàm lượng dinh dưỡng cao, mang lại giá trị kinh tế rất cao. Gạo thảo dược VH1 (Vĩnh Hòa 1) được Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Quatesv1) thuộc Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng Việt Nam, Viện Kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm quốc gia (Bộ Y tế) kiểm nghiệm và xác nhận là loại gạo giàu vi chất, vi lượng và các vitamin A, B (B1, B2, B6…) lipit, can xi, sắt, chất xơ, đặc biệt omega3, omega6, omega9, oryzanol và các chỉ tiêu phòng kháng bệnh ung thư, bệnh tiểu đường nên khi dùng cơm từ gạo thảo dược Vĩnh Hòa làm quên cảm giác đói, có lợi cho những người ăn kiêng. Vitamin, sắt, kẽm có tác dụng bổ máu, tốt cho người mới ốm dậy, trẻ sơ sinh, người bị thương mất máu, phụ nữ mang thai và sau khi sinh, chống ung thư, chống loãng xương cao … Gạo lứt thảo dược giàu chất béo thực vật, rất tốt cho tim mạch, giúp ổn định đường huyết so với các loại gạo thông thường khác, đây là tính mới, ưu việt của giống lúa thảo dược Vĩnh Hòa 1.
Kết quả phân tích tại các cơ quan khoa học (Viện dinh dưỡng và Tổng cục TCĐLCL), đã xác định trong các bộ phận của lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 có một số chỉ tiêu hóa lý và dinh dưỡng quý giàu tính chất thảo dược cụ thể: (có phụ lục kết quả 18 phiếu kiểm nghiệm, kiểm định phân tích về thân cây và hạt gạo của lúa thảo dược Vĩnh Hòa…)
Giải pháp đã giúp công ty làm chủ công nghệ, nghiên cứu chọn tạo, khảo nghiệm và sản xuất giống lúa dinh dưỡng thảo dược Vĩnh Hòa 1, gia tăng chuỗi giá trị liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm từ lúa gạo thảo dược Vĩnh Hòa 1.
Hình thành 01 mô hình chuyên canh sản xuất lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 (quy mô 10 ha) sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm ổn định được cấp chứng nhận VietGap. Hoàn thiện quy trình sản xuất giống lúa thảo dược, đảm bảo yếu tố kỹ thuật và hiệu quả kinh tế, mở rộng sản xuất và được Bộ NN&PTNT chập thuận.
1. Mô tả quy trình sản xuất giống lúa Thảo Dược VH1, đảm bảo yếu tố kỹ thuật và hiệu quả kinh tế, sản xuất mở rộng.
1.1. Nguồn gốc giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1
Giống lúa thuần Thảo dược Vĩnh Hòa 1 do Công ty TNHH Khoa học công nghệ Vĩnh Hòa nghiên cứu, chọn lọc và làm thuần từ nguồn vật liệu chọn lọc trong nước là một giống lúa địa phương vùng miền núi tại xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An. Quá trình chọn lọc và làm thuần được Công ty thực hiện và khảo nghiệm tại Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống sản phẩm cây trồng Quốc gia.
Giống đã được Cục Trồng trọt công nhận cho sản xuất thử tại các tỉnh phía Bắc trong vụ Xuân, Hè thu và Mùa theo Quyết định số 583/QĐ-TT- CLT ngày 28/12/2016.
1.2. Quy mô sản xuất thử
Sau khi giống được công nhận cho sản xuất thử, Công ty đã phối hợp với các địa phương tại các tỉnh phía Bắc tổ chức sản xuất thử từ vụ Xuân 2017 đến vụ Xuân 2019 nhằm đánh giá năng suất, tính thích ứng, khả năng chống chịu với sâu bệnh và điều kiện bất thuận của giống tiến tới công nhận chính thức.
Tính đến hết vụ Xuân 2019, tổng diện tích sản xuất thử giống Thảo dược Vĩnh Hoà 1 tại các tỉnh phía Bắc theo mô hình sở Nông nghiệp và PTNT theo dõi là 585,5 ha và diện tích Công ty ký hợp đồng cới các cở sở lên tói 1.345 ha. Quy mô sản xuất thử tại các địa phương được thể hiện qua bảng 1.
Bảng 1: Tổng hợp diện tích và năng suất sản xuất thử tại các tỉnh phía Bắc
TT |
Tỉnh/Thành |
Mô hình sở NN theo dõi xác nhận (ha) |
Diện tích cty ký HĐ với đơn vị cơ sở |
Vụ xuân 2018
tạ/ha |
1 |
Nghệ An |
400 |
565 |
60 |
2 |
Quảng Bình |
100 |
460 |
68 |
3 |
Quảng Trị |
20 |
110 |
58 |
4 |
Nam Định |
30 |
70 |
70 |
5 |
Bắc Ninh |
3,0 |
30 |
60 |
6 |
Hòa Bình |
2,5 |
70 |
55 |
7 |
Tỉnh Hà Nam |
30 |
40 |
58,3 |
Tổng |
585,5 ha |
1.345 ha |
|
Nguồn: Tổng hợp từ các địa phương sản xuất thử
1.3. Kết quả sản xuất thử tại các tỉnh phía Bắc
Giống Thảo dược Vĩnh Hoà 1 được tiến hành sản xuất thử tại các tỉnh Nghệ An, Quảng Bình và Quảng Trị với tổng diện tích khoảng 520 ha Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh theo dõi và khoảng 1135 ha liên kết sản xuất bao tiêu sản phẩm từ vụ Xuân 2017 đến vụ Xuân 2019.
* Kết quả sản xuất thử taị Nghệ An:
Công ty triển khai sản xuất thử giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 phối hợp với Phòng NN PTNT các huyện, trạm bảo vệ thực vật, các HTX trong tỉnh từ vụ xuân 2017 đến vụ Xuân 2019 với tổng diện tích là 960 ha. Kết quả như sau:
Kết quả đánh giá một số đặc điểm nông sinh học, tình hình nhiễm sâu bệnh và chống chịu điều kiện bất thuận của giống trong điều kiện đồng ruộng tại các địa phương sản xuất thử ở Nghệ An được tổng hợp qua bảng 2.
Bảng 2. Thời gian sinh trưởng, mức độ chống chịu sâu bệnh và
điện kiến bất thuận của giống Thảo dược Vĩnh Hoà 1 (TDVH 1) tại Nghệ An
Vụ |
Giống |
TGST (ngày) |
Mức độ chống chịu sâu bệnh (điểm) |
Đạo ôn |
Bạc lá |
Khô vằn |
Đục thân |
Cuốn lá |
Rầy nâu |
Chống đổ |
Xuân 2017 |
TDVH 1 |
130 |
1 |
1 |
1 |
- |
- |
1 |
1 |
BT 7 (đ/c) |
128 |
1-3 |
1-3 |
1-3 |
- |
- |
1-3 |
1-3 |
Mùa 2017 |
TDVH 1 |
102 |
0 |
1-3 |
1 |
- |
- |
1-3 |
1 |
BT 7 (đ/c) |
100 |
1 |
3-5 |
1-3 |
- |
- |
3 |
3 |
Xuân 2018 |
TDVH 1 |
129 |
1 |
1 |
3 |
1 |
1-3 |
1 |
1 |
BT 7 (đ/c) |
127 |
1-3 |
3 |
3 |
3 |
1-3 |
1-3 |
1-3 |
Mùa 2018 |
TDVH 1 |
101 |
1 |
1-3 |
1 |
1-3 |
1 |
1 |
1 |
BT 7 (đ/c) |
99 |
3 |
5 |
1-3 |
3 |
3 |
3 |
3 |
Xuân 2019 |
TDVH 1 |
128 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1-3 |
1 |
1 |
BT 7 (đ/c) |
126 |
1-3 |
3 |
3 |
1 |
1-3 |
3 |
1-3 |
Nguồn: Công ty tập hợp tại các địa phương sản xuất thử
Kết quả cho thấy, trong điều kiện đồng ruộng tại các điểm tại Nghệ An, giống Thảo dược Vĩnh Hoà 1 nhiễm nhẹ các loại sâu bênh hại chính như đạo ôn, bạc lá, rầu nâu, sâu cuốn lá, khô vằn, chống chịu tốt hơn giống đối chứng Bắc thơm 7. Giống cứng cây, có khả năng chống đổ tốt, chịu thâm canh.
Bảng 3. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của giống
Thảo dược Vĩnh Hoà 1 tại Nghệ An.
Vụ |
Tên giống |
Số bông/
khóm |
Số hạt/bông |
Tỷ lệ lép (%) |
KL1000 hạt (g) |
NSTT (tạ/ha) |
Vượt đ/c (%) |
Xuân 2017 |
TDVH 1 |
5,3 |
155 |
21,5 |
21,2 |
58,0 |
4,0 |
BT 7 (đ/c) |
5,1 |
150 |
12,3 |
18,5 |
56,0 |
|
Mùa 2017 |
TDVH 1 |
5,5 |
153 |
21,6 |
21,2 |
56,0 |
12,5 |
BT 7 (đ/c) |
5,6 |
140 |
11,9 |
19,0 |
49,8 |
|
Xuân 2018 |
TDVH 1 |
5,0 |
180 |
20,5 |
21,3 |
60,0 |
13,5 |
BT 7 (đ/c) |
5,2 |
152 |
12,0 |
18,9 |
53,2 |
|
Mùa 2018 |
TDVH 1 |
5,0 |
150 |
21,2 |
21,2 |
52,1 |
4,2 |
BT 7 (đ/c) |
5,4 |
137 |
11,5 |
19,1 |
50,0 |
|
Xuân 2019 |
TDVH 1 |
4,9 |
178 |
19,6 |
20,2 |
58,0 |
12,4 |
BT 7 (đ/c) |
5,1 |
151 |
12,1 |
18,5 |
51,6 |
|
Nguồn: Công ty TNHH Khoa học Công nghệ Vĩnh Hòa
Đánh giá hiệu quả kinh tế của giống lúa Thảo dược Vĩnh Hoà 1 tại huyện Diễn Châu, Nghệ An vụ Xuân, Mùa 2018 được thể hiện qua bảng 4,5.
Bảng 4 Hiệu quả kinh tế của giống Thảo dược Vĩnh Hòa 1
tại Diễn Châu, Nghệ An - vụ Xuân 2018 (tính cho 1 ha)
Chỉ tiêu |
Thảo dược Vĩnh Hòa 1 |
Bắc Thơm 7 |
S.Lượng
(kg) |
Đơn giá
(đ) |
Thành tiền (đ) |
S.Lượng
(kg) |
Đơn giá
(đ) |
Thành tiền (đ) |
Giống |
35 |
60,000 |
2,100,000 |
35 |
22,000 |
770,000 |
Phân chuồng |
8000 |
500 |
4,000,000 |
8000 |
500 |
4,000,000 |
Supe lân |
450 |
3,500 |
1,575,000 |
450 |
3,500 |
1,575,000 |
Đạm Urê |
180 |
10,500 |
1,890,000 |
180 |
10,500 |
1,890,000 |
Kaliclorua |
180 |
11,500 |
2,070,000 |
150 |
11,500 |
1,725,000 |
Công lao động |
100 |
140,000 |
14,000,000 |
100 |
140,000 |
14,000,000 |
Thuốc BVTV |
|
|
300,000 |
|
|
400,000 |
Tổng chi |
|
|
25,935,000 |
|
|
24,360,000 |
Tổng thu |
5,400 |
9000 |
48,600,000 |
5,200 |
7,000 |
36,400,000 |
Lãi thuần |
|
|
22,665,000 |
|
|
12,040,000 |
Chênh lệch |
10,625,000 |
|
|
|
Nguồn: Phòng NN&PTNT huyện Diễn Châu
Trong điều kiện vụ Xuân, giống Thảo dược Vĩnh Hòa 1 cho hiệu quả kinh tế cao hơn bắc thơm số 7 là 10.625.000 đồng/ha.
Bảng 5: Hiệu quả kinh tế của giống Thảo dược Vĩnh Hòa 1
tại Diễn Châu, Nghệ An - vụ mùa 2018 (tính cho 1 ha)
Chỉ tiêu |
Thảo dược Vĩnh Hòa 1 |
Bắc Thơm 7 |
S.Lượng
(kg) |
Đơn giá
(đ) |
Thành tiền (đ) |
S.Lượng
(kg) |
Đơn giá
(đ) |
Thành tiền (đ) |
Giống |
35 |
60,000 |
2,100,000 |
35 |
22,000 |
770,000 |
Phân chuồng |
8000 |
500 |
4,000,000 |
8000 |
500 |
4,000,000 |
Supe lân |
450 |
3,500 |
1,575,000 |
450 |
3,500 |
1,575,000 |
Đạm Urê |
180 |
10,500 |
1,890,000 |
180 |
10,500 |
1,890,000 |
Kaliclorua |
180 |
11,500 |
2,070,000 |
150 |
11,500 |
1,725,000 |
Công lao động |
100 |
140,000 |
14,000,000 |
100 |
140,000 |
14,000,000 |
Thuốc BVTV |
|
|
300,000 |
|
|
400,000 |
Tổng chi |
|
|
25,935,000 |
|
|
24,360,000 |
Tổng thu |
5,200 |
9000 |
46,800,000 |
5,000 |
7,000 |
35,000,000 |
Lãi thuần |
|
|
20,865,000 |
|
|
10,640,000 |
Chênh lệch |
10,225,000 |
|
|
|
Nguồn: Phòng NN&PTNT Diễn Châu – Nghệ An
Trong điều kiện vụ Mùa, Giống Thảo dược Vĩnh Hòa 1 cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với đối chứng là 10.225.000 đồng/ha.
2. Kết quả sản xuất thử giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1
a. Ưu điểm:
- Dạng hình gọn, bộ lá đứng, thời gian sinh trưởng trong vụ xuân 125 ngày, vụ hè thu 105 -110 ngày.
- Khả năng đẻ nhánh khá và đẻ tập trung, sinh trưởng khỏe, trổ tập trung, trổ thoát cổ bông.
- Khả năng chống chịu sâu bệnh khá, cứng cây, chống đổ khá, thích ứng rộng trên các chân ruộng vàn và vàn cao.
- Năng suất đạt khá, trung bình tại điểm khảo nghiệm đạt 6 tấn/ha, chất lượng gạo lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 có giá trị dinh dưỡng cao, hạt gạo dài, màu hồng, cơm thơm dẻo, mềm đậm, ăn ngon.
b. Nhược điểm: Nhiễm nhẹ một số loại sâu bệnh như khô văn đạo ôn.
3. Kết luận
- Qua kết quả khảo nghiệm DUS cho thấy giống Thảo dược Vĩnh Hoà 1 có tính đồng nhất, tính ổn định và tính khác biệt.
- Qua kết quả sản xuất thử giống lúa Thảo dược Vĩnh Hòa 1 từ năm 2017 - 2019 tại một số tỉnh phía Bắc cho thấy:
+ Giống sinh trưởng và phát triển tốt, vẫn giữ được các đặc điểm nông sinh học tốt như trong khảo nghiệm cơ bản, nhiễm nhẹ các loại sâu bệnh hại chính, chịu thâm canh. Giống có hàm lượng dinh dưỡng cao (đặc biệt là hàm lượng canxy, sắt, Omega6, Omega9, chất lượng cơm ngon, cơm mềm, dẻo, màu hồng nhạt và có mùi thơm nhẹ, được các địa phương tiếp nhận và mở rộng trong sản xuất.
+ Giống có khả năng thích ứng rộng, có thể gieo cấy cả 2 vụ trên chân đất vàn và vàn cao. Vụ Xuân giống có thời gian sinh trưởng từ 125-130 ngày, vụ mùa từ 105-108 ngày, tương đương với giống Bắc thơm số 7; thích hợp gieo cấy trong vụ Xuân muộn, Hè thu và Mùa sớm. Trong khảo nghiệm cơ bản, năng suất trung bình 51-52 tạ/ha; cao hơn so với giống Bắc thơm số 7 (50 - 51 tạ/ha); khảo nghiệm sản xuất năng suất đạt từ 56-60 tạ/ha cao hơn giống đối chứng Bắc Thơm 7 từ 7-12%. Trong điều kiện thuận lợi, thâm canh cao năng suất của giống có thể đạt tới 70 - 80 tạ/ha.
+ Trong điều kiện sản xuất thử, giống Thảo dược Vĩnh Hòa 1 vẫn giữ được các đặc điểm tốt trong khảo nghiệm cơ bản, chịu thâm canh, cho năng suất cao tại các điểm sản xuất thử năng suất đạt trung bình từ 58-62 tạ/ha trong vụ xuân và 55-58 tạ/ha trong vụ mùa, cao hơn giống đối chứng Bắc thơm số 7 từ 5-14% và cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với giống lúa đối chứng Bắc thơm số 7 trên 10 triệu đồng/ha. Tổng diện tích sản xuất thử của giống tại các tỉnh phía Bắc đạt gần 2000 ha và đã có 07 Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản nhận xét, đánh giá về giống và đề nghị công nhận chính thức giống lúa Thảo Dược Vĩnh Hòa 1 để địa phương có cơ sở khuyến cáo mở rộng sản xuất.
- Nhược điểm của giống: Ở vụ mùa nếu cấy ở những chân đất trũng, bón phân không đồng đều thì có thể bị bệnh khô văn.
Bộ giống lúa thảo dược Vĩnh Hòa 1 là tác giả của ông Phan Văn Hòa đa được Bộ trưởng Bộ nông nghiệp và phát triên nông thôn công nhận chính thức bộ giống lúa thảo dược Vĩnh hòa 1 là bộ giống lúa quốc gia tại QĐ số: 5101 của Bộ trưởng Bộ nông nghiệp và phát triên nông thôn, ngày 31/12/2019.