Giai đoạn kiến thiết cơ bản của cây Nhãn chín sớm kéo dài 3-4 năm nên việc trồng xen canh để duy trì độ ẩm đất, cải tạo đất, nâng cao hệ số sử dụng đất là vấn đề cần thiết. Trên cơ sở lựa chọn các đối tượng trồng xen, nhận thấy khoai lang phù hợp với điều kiện sinh thái của vùng Thái Hòa, không cạnh tranh ánh sáng, dinh dưỡng với cây nhãn nên đã được lựa chon để trồng xen canh trên mô hình khảo nghiệm giống nhãn chín sớm.
Mô hình trồng xen canh cây Khoai lang giống KL20-209 với Nhãn chín sớm là kết quả của sự hợp tác giữa Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN Nghệ An với Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ để sản xuất dây giống khoai lang cung cấp cho các vùng sản xuất khác. Ngày 15/9/2020, mô hình trồng xen canh cây khoai lang được triển khai với diện tích trồng xen 1,0 ha đã trồng khảo nghiệm giống nhãn chín sớm.
Sau hơn 3 tháng trồng, giống Khoai lang KL 20-209 có sự thích nghi tốt với vùng đất đỏ Phủ Quỳ, cây sinh trưởng và phát triển tốt cho dây dài 55-65 cm đủ tiêu chuẩn dây giống (cắt dây giống 30 - 35 cm), đạt năng suất 6 tấn dây giống/ha đất trồng xen. Sau khi cắt dây giống cung cấp cho Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ, tiếp tục tiến hành chăm sóc, làm cỏ, bón phân để thu hoạch củ. Ước tính năng suất củ khoai lang trồng xen với nhãn đạt 7-8 tấn/ha. Theo đó, cả bán dây giống và củ, mô hình trồng xen canh cây khoai với nhãn có thể đem lại thu nhập 70 - 80 triệu đồng/ha.
Trong quá trình triển khai, mô hình mang lại những lợi ích ưu việt như giúp hạn chế cỏ dại, giữ ẩm cho đất, hạn chế sâu bệnh gây hại trong đất, từ đó, giúp cây Nhãn chín sớm có sự sinh trưởng phát triển tốt. Sau 7 tháng trồng, giống Nhãn chín sớm đạt chiều cao trung bình 103,0 cm; đường kính tán trung bình 72,9 cm; đường kính thân ghép trung bình 1,64 cm, cây phân cành cấp 2, cấp 3 ổn định, đồng đều.
Thực hiện mô hình trồng xen canh cây khoai lang với cây nhãn trong thời kỳ kiến thiết cơ bản đạt được những kết quả bước đầu khả quan và có thể khẳng định mô hình trồng xen này cho hiệu quả tốt, vừa cải tạo đất, giảm được cỏ dại, giảm được sâu bệnh hại cây trồng, vừa tăng hiệu quả sử dụng đất, tăng được thu nhập. Quan trọng hơn, mô hình này giúp cây trồng chính (Nhãn chín sớm) có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt. Từ đó, cho thấy, để nâng cao hệ số sử dụng đất, khi trồng cây ăn quả trong thời kỳ kiến thiết cơ bản nên trồng xen cây ngắn ngày, trong đó bước đầu khẳng định cây khoai lang là đối tượng phù hợp trên vùng đất Thái Hòa./.