THỰC HIỆN NGHIÊM CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG DỊCH TẢ LỢN CHÂU PHI

Thứ năm - 28/08/2025 07:08 11 0

Nghệ An là một trong những tỉnh, thành đang có bệnh dịch tả lợn Châu Phi gây hại nặng và kéo dài mãi chưa có hồi kết. Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y Nghệ An cho biết, từ đầu năm lại nay toàn tỉnh đã xẩy ra hơn 70 ổ dịch tả lợn Châu Phi ở 13 huyện, thành, thị trước đây phải tiêu hủy hơn 8000 con lợn. Đến nay vẫn đang còn 8 ổ dịch chưa qua 21 ngày. Khả năng dịch bệnh vẫn chưa dừng lại, vì thời tiết mưa nhiều, độ ẩm cao, tổ chức phòng chống chưa thật sự ráo riết, quyết liệt như biện pháp phòng chống dịch covid-19 trước đây.
CHỦ QUAN, LƠ LÀ, CHƯA QUYẾT LIỆT
Khó như phòng chống dịch bệnh covid-19 gây hại cho con người trước đây còn phòng chống được, huống gì bệnh dịch tả lợn Châu Phi mà không phòng chống được là vô lý. Thật sự mà nói, đó là do ý thức của người dân, trách nhiệm của một số cơ quan quản lý nhà nước và đội ngũ cán bộ thú y ở các địa phương còn chủ quan, lơ là, chưa quyết liệt trong việc tổ chức chỉ đạo thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh trước, trong và sau khi dịch xẩy ra.
Không giống như các loại dịch bệnh khác gây hại ở vật nuôi, vi rút gây bệnh dịch tả lợn Châu Phi có sức đề kháng cao, tồn tại ngoài môi trường lâu, đường lây lan phức tạp, khó kiểm soát. Bệnh này trước đây chưa có thuốc phòng ngừa, điều trị. Hiện nay ngành thú y đã cho ra đời vắc xin phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi kể từ tháng 7/2023. Nhưng, đến tận bây giờ không ít người chăn nuôi chưa mặn mà với việc tiêm phòng vắc xin dịch tả lợn Châu Phi, giá vắc xin chỉ có 62.000 – 63.000 đồng/liều tiêm, tương đương 1kg thịt lợn hơi. Vắc xin dịch tả lợn Châu Phi được xem như là “lá chắn thép” cho ngành chăn nuôi. Theo Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, từ năm 2023 – 2025 đã có 1.047.098 con lợn được tiêm phòng vắc xin dịch tả lợn Châu Phi tại 45 tỉnh, thành trước đây. Số lợn bị chết sau khi đã tiêm phòng chiếm tỉ lệ 0,1% (988 con). Những con bị chết sau khi tiêm phòng là do đã nhiễm bệnh trước đó. nên sau khi tiêm vẫn có thể chết. Tại Nghệ An, đến thời điểm này, toàn tỉnh mới tiêm được hơn 24 ngàn liều vắc xin phòng chống dịch tả lợn Châu Phi, chiếm tỉ lệ 0,024 – 0,025% tổng đàn lợn toàn tỉnh.
Trong khi đó, chăn nuôi lợn ở tỉnh ta chủ yếu là chăn nuôi nhỏ lẻ trong các hộ dân chiếm tỉ lệ 60 – 70% lại không đảm bảo an toàn sinh học. Toàn tỉnh có hơn 1 triệu con lợn, nhưng chỉ có 4 cơ sở chăn nuôi lợn an toàn dịch bệnh. Việc buôn bán, giết mổ, vận chuyển sản phẩm từ lợn chưa được quản lý tốt. Toàn tỉnh có tới 822 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, trong đó có 41 cơ sở giết mổ tập trung, 781 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, rất khó để kiểm soát quy trình giết mổ đảm bảo an toàn vệ sinh dịch bệnh.
Đối với người chăn nuôi, vẫn còn nhiều người thiếu ý thức, thiếu trách nhiệm được thể hiện qua việc không ít trường hợp khi lợn bị bệnh không báo cáo với cán bộ thú y xã, mà lại tìm cách bán chạy lợn hoặc tự giết mổ để bán lấy tiền. Thậm chí khi lợn chết im lặng đem lợn đi vứt bữa bãi xuống sông suối, kênh mương như đã và đang xẩy ra hiện nay ở một số địa phương. Việc làm này gây ô nhiễm môi trường, tạo cơ hội cho dịch bệnh lây lan nhanh, mạnh và kéo dài mãi.
Đối với một số cơ quan quản lý nhà nước và đội ngũ cán bộ thú y cơ sở chưa thực sự hoàn thành chức trách và nhiệm vụ của mình, nhất là việc thực thi giám sát, phát hiện sớm, xử lý kịp thời, khoanh vùng dịch, truy tìm nguồn gốc dịch, quản lý theo dõi, tiêu hủy triệt để cả đàn lợn bị bệnh, phun thuốc khử trùng tiêu độc, tiêm vắc xin phòng dịch bệnh...
Cứ mỗi lần bùng phát dịch bệnh gia súc, gia cầm, tỉnh, huyện, thành, thị trước đây và xã, phường lại họp triển khai các biện pháp phòng chống và rút kinh nghiệm những lần phòng chống trước để làm bài học cho đợt phòng chống tiếp theo. Nhưng bệnh dịch tả lợn Châu Phi vẫn cứ kéo dài mãi. Đó chính là khâu tổ chức chỉ đạo thực hiện chưa tốt như nói trên. Lẽ ra sau mỗi lần rút kinh nghiệm thì lần sau phải thực hiện tốt hơn lần trước. Đặc biệt về tổ chức chỉ đạo thực hiện cần có sự phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ nội dung, phải hoàn thành. Chừng nào việc chỉ đạo còn chung chung thì loại dịch bệnh này còn kéo dài mãi, hậu quả sẽ còn lớn hơn.
THỰC HIỆN NGHIÊM CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG
Thứ nhất: Phòng là chính, chống thực chất là biện pháp tình thế, bắt buộc phải thực hiện. Nếu không dịch bệnh sẽ bùng phát ra diện rộng, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Vì vậy, trước khi chưa có dịch bệnh, chưa tái đàn biện pháp hiệu quả nhất là vệ sinh, tiêu độc, khử trùng chuồng trại, vùng quanh chuồng trại, các phương tiện vận chuyển, dụng cụ giết mổ, các chợ, các điểm buôn bán thịt, các lò giết mổ... bằng cách rắc vôi bột hoặc phun các hóa chất khử trùng, như: Biodine, Bioxide, Biosept. Trước cửa ra vào chuồng trại phải có hố vôi sát trùng để dẫm chân trước khi đi vào chuồng trại, nơi chăn nuôi. Đồng thời tiến hành tiêm vắc xin phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi trên toàn bộ đàn lợn.
Nghiêm cấm triệt để việc vận chuyển, buôn bán, giết mổ, tiêu thụ lợn, sản phẩm từ lợn ở nơi khác đưa vào địa bàn không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có giấy xác nhận an toàn dịch bệnh, an toàn vệ sinh thực phẩm... tất cả đều bị thu giữ và tiêu hủy triệt để.
Việc nhập lợn thịt, mua lợn giống về nuôi phải có nguồn gốc rõ ràng, nhất là các trang trại nuôi số lượng lớn thì phải nuôi cách ly riêng biệt trong thời gian 10 – 12 ngày để theo dõi, sau đó mới cho vào chuồng trại nuôi chung. Riêng các cơ sở giết mổ, chế biến, lợn trước khi đưa vào giết mổ phải có nguồn gốc rõ ràng, cán bộ thú y phải kiểm tra chặt chẽ. Tuyệt đối không giết mổ lợn khi còn nghi ngờ lợn có thể đã nhiễm bệnh.
Thứ hai: Khi phát hiện lợn đã bị bệnh, chủ hộ chăn nuôi phải có trách nhiệm báo cáo với cán bộ thú y xã và cán bộ thú y xã phải báo cáo ngay với chính quyền địa phương để kịp thời có biện pháp xử lý nhanh nhất bằng các biện pháp: khoanh vùng dập dịch, hạn chế người ra vào, nghiêm cấm mua bán lợn, thịt lợn, giết mổ lợn và tiến hành tiêu hủy cả đàn lợn bằng việc đào hố sâu, rải vôi, lấp đất, chôn chặt. Sau đó, tiến hành ngay việc vệ sinh chuồng trại, rải vôi bột, phun hóa chất diệt khuẩn cả trong, ngoài, trước, sau chuồng trại và các phương tiện phục vụ chăn nuôi. Chỉ được phép chăn nuôi trở lại khi ngành chăn nuôi thú y công bố hết dịch.
Thứ ba: Xử lý thật nghiêm, thật triệt để những hành vi vi phạm những quy định trong việc phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi đã được thông báo đầy đủ, cụ thể trên mọi phương tiện thông tin đại chúng và trong các cuộc họp xóm, bản, làng... đến tận mọi người dân. Trong đó đáng lưu ý nhất là tình trạng dấu dịch, làm thịt lợn để bán khi lợn bị bệnh hoặc bán chạy lợn khi bệnh dịch lợn xẩy ra. Đặc biệt cần phải theo dõi, phát hiện, xử lý thích đáng những trường hợp cố tình vất lợn đã bị bệnh chết xuống ao, hồ, kênh mương, sông suối gây hậu quả khôn lường cho toàn xã hội.
Từ thực tế công tác phòng chống bệnh dịch tả lợn Châu Phi vừa qua, bài học kinh nghiệm rút ra hôm nay. Từ đó, việc tổ chức phòng chống dịch tả lợn Châu Phi hiện nay, chúng ta cần thật sự bài bản, quyết liệt, cụ thể hơn. Đồng thời có sự phân công rõ trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong công tác phòng chống dịch tả lợn Châu Phi lần này, chắc chắn dịch bệnh sẽ không kéo dài mãi như vừa qua.

Tác giả bài viết: Trí Tuệ - Khánh Hòa, Theo Tập san Khoa học và ứng dụng