Đảm bảo quyền lợi của người bệnh bảo hiểm y tế khi mua thuốc trực tiếp

Người Người dân mua thuốc tại nhà thuốc bệnh viện. Ảnh: Thế Anh-TTXVN

Thạc sĩ Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết: "Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng, chúng tôi đang nỗ lực hoàn thiện dự thảo Thông tư để lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan và nhân dân nhằm sớm ban hành, giải quyết một trong những tình huống thực tiễn của công tác khám chữa bệnh, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tham gia bảo hiểm y tế".
Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế thông tin, việc đảm bảo đủ thuốc cho người bệnh là một trong những trách nhiệm của cơ sở y tế, được quy định trong Luật bảo hiểm y tế và Luật Khám bệnh, chữa bệnh cũng như nhiều văn bản khác về khám chữa bệnh.
Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân, cả chủ quan và khách quan liên quan đến việc thiếu thuốc tại một số cơ sở khám chữa bệnh trong thời gian qua như đứt gãy chuỗi cung ứng từ nước ngoài, các nguồn nguyên liệu từ các quốc gia thiếu hụt, giá thành cao; các quy định về luật đấu thầu thời gian qua còn một số bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn của việc mua sắm thuốc.
Bên cạnh đó, trải qua đại dịch và những vấn đề hậu COVID-19 cũng dẫn đến tâm lý e ngại trong mua sắm trong khi nhiều cơ chế, chính sách pháp luật vẫn đang vướng.
Bộ Y tế đã có rất nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn trong mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế như tham mưu, xây dựng, sửa đổi trình cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản liên quan đến mua sắm, đấu thầu trang thiết bị y tế, thuốc, vật tư tiêu hao.
Đồng thời, Bộ cũng có các giải pháp bảo đảm tăng cường cung ứng thuốc tại cơ sở khám chữa bệnh, đôn đốc, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở y tế và rất nhiều giải pháp khác. Tuy nhiên, trong một số điều kiện, hoàn cảnh nhất định vẫn có tình trạng thiếu thuốc.
Về nguyên tắc, cơ sở khám chữa bệnh phải đảm bảo cung ứng thuốc và kê đơn cho người bệnh bởi việc sử dụng thuốc tại cơ sở khám chữa bệnh là để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả, chất lượng của thuốc và an toàn của người bệnh. Cũng là để xử lý kịp thời các vấn đề tai biến liên quan và trách nhiệm của cơ sở y tế. Do đó, cần cố gắng tối đa để thực hiện các quy định để người bệnh không phải thiếu thuốc. Tuy nhiên vẫn có những khó khăn, nhất là trong thời điểm hiện nay, thậm chí là trong tương lai khi xảy ra những đại dịch khác, hoặc biến cố về thảm họa hoặc điều kiện nào đó mà cung ứng thuốc bị đứt gãy thì vẫn sẽ xảy ra tình trạng thiếu thuốc, Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế chia sẻ.
Theo quy định của Luật bảo hiểm y tế tại khoản 2 điều 31, có 3 trường hợp người bệnh được thanh toán chi phí trực tiếp với cơ quan BHXH. Đó là trường hợp người bệnh phải khám tại cơ sở y tế chưa ký hợp đồng bảo hiểm. Ví dụ trong trường hợp cấp cứu, nhà người bệnh ở ngay cạnh một bệnh viện nhưng bệnh viện chưa ký hợp đồng bảo hiểm y tế, bệnh nhân vẫn được quyền vào đó và cơ quan BHXH phải thanh toán.
Bên cạnh đó là trong một số trường hợp nhất định khi người bệnh đi thanh toán mà có thiếu sót về mặt trình tự thủ tục thì vẫn được thanh toán lại với cơ quan BHXH, tuy nhiên trường hợp này mức thanh toán vẫn rất thấp. Vì vậy, cần xem xét có nên nâng mức thanh toán cho người bệnh hay không trong dự thảo Thông tư đang được chúng tôi xây dựng, Thạc sĩ Trần Thị Trang đề xuất.
Ngoài ra còn có những trường hợp đặc biệt khác.
Theo Thạc sĩ Trần Thị Trang, nếu có thể áp dụng điều 31 Luật bảo hiểm y tế thì vẫn cần phải khu trú những trường hợp thực sự đặc biệt thì mới cho phép kê đơn và vẫn cần tăng cường các biện pháp để đảm bảo đủ thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh.
Ngoài ra, nếu cho phép các trường hợp đặc biệt được thanh toán trực tiếp thì phải tính đến mức giá thế nào, cơ chế, trình tự, thủ tục thanh toán ra sao để đảm bảo quyền lợi cho người bệnh, đồng thời thuận tiện cho cơ quan bảo hiểm xã hội.
Bên cạnh đó, cần xác định rõ trách nhiệm, quyền của cơ sở y tế để bảo đảm họ vẫn cần tăng cường việc mua sắm, chỉ nên chỉ định cho bệnh nhân mua thuốc ngoài trong trường hợp thực sự cần thiết, khách quan.
Trong dự thảo Thông tư đang xây dựng, ban soạn thảo tập trung quy định các trường hợp được thanh toán trực tiếp là trong điều kiện cơ sở y tế không cung ứng được thuốc vì lý do khách quan, bất khả kháng như: Trong thời gian chờ kết quả đấu thầu mà thuốc hết, hoặc đấu thầu tập trung quốc gia, đấu thấu tập trung địa phương hết, hoặc thuốc hiếm không sẵn có do có nhiều loại không thể mua, không thể dự trù… Khi đáp ứng đủ điều kiện trên, cơ sở mới được để cho người bệnh mua thuốc ở bên ngoài, còn về nguyên tắc thì cơ sở vẫn phải đảm bảo cung ứng thuốc. Ngoài ra, dự thảo cần quy định rất cụ thể về giá, hình thức thanh toán, quy trình thủ tục.
Theo Vụ trưởng Vụ bảo hiểm y tế, việc xây dựng, ban hành Thông tư nhằm khắc phục những điều kiện bất khả kháng, khách quan và cần phòng ngừa lạm dụng các quy định này. Do đó, không khuyến khích, mà chỉ nên áp dụng trong trường hợp bất khả kháng. Và vẫn cần có các biện pháp lâu dài, căn cơ về mặt tổ chức thực hiện mua sắm, bảo đảm cung ứng theo đúng quy định của pháp luật, nâng cao trách nhiệm của cơ sở y tế để có thuốc cho bệnh nhân mà không phải sử dụng quy định này....