Sau 6 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH với sự vào cuộc có trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp trong toàn tỉnh triển khai đồng bộ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phổ biến, quán triệt, tuyên truyền, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát,… từng bước tạo chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác cải cách chính sách BHXH gắn với mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội lâu dài, bền vững. Ngày 07/3/2022 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Kế hoạch số 81-KH/TU về thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX về tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Sau khi triển khai, cấp ủy, chính quyền các huyện, thành, thị đến cơ sở đã đưa mục tiêu bao phủ BHXH, BHYT vào chỉ tiêu nghị quyết đại hội nhiệm kỳ 2020 - 2025 và xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng năm. Từ đó tạo sự thống nhất trong tư tưởng và hành động của cấp ủy, chính quyền các cấp để triển khai thực hiện.
Từ năm 2022 đến tháng 4/2024, số người trong độ tuổi trên địa bàn tỉnh tham gia BHXH tăng 5,025% (đạt 25,12% dân số trong độ tuổi của toàn tỉnh). Đến hết tháng 4/2024, số người tham gia BHYT là 2.911.278 người, tỉ lệ bao phủ 93,27%; tăng 25.394 người (tăng 0,878) so với cùng kỳ năm 2023. Cùng với đó, công tác giải quyết, chi trả chế độ, chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp được triển khai đầy đủ, kịp thời, đúng quy định. Chỉ riêng tháng 2/2024, toàn tỉnh đã giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp cho 6.958 người; gần 331.027 lượt người khám chữa bệnh BHYT với số tiền được chi trả là 247,55 tỷ đồng.
Công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số tiếp tục được chú trọng thực hiện, đáp ứng sự hài lòng, yên tâm, tin tưởng của người tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT. Đến nay, 100% thủ tục hành chính của ngành được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình và tích hợp trên Cổng dịch vụ công BHXH Việt Nam, từng bước tích hợp trên Cổng DVC quốc gia; các cơ sở khám chữa bệnh triển khai KCB BHYT bằng Căn cước công dân gắn chíp; tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các tính năng, tiện ích của ứng dụng "VssID-BHXH số”, có hơn 806.439 tài khoản được phê duyệt và kích hoạt sử dụng…
Để đạt được những kết quả tích cực đó, bên cạnh sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, UBND tỉnh; sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ngành và nỗ lực của ngành BHXH Nghệ An còn là sự vào cuộc tích cực của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương. Xác định sự vào cuộc này là một trong những yếu tố then chốt, quyết định đến hiệu quả tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT; Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cùng với BHXH tỉnh đã trực tiếp có văn bản tới 21 huyện, thành, thị đề nghị phối hợp triển khai các nội dung về chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, thường xuyên quán triệt, chỉ đạo BHXH các huyện, thành, thị chủ động tham mưu cấp ủy, chính quyền tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn, như: Tham mưu ban hành các nghị quyết, chương trình hành động thực hiện chính sách BHXH, BHYT; đưa chỉ tiêu, kế hoạch thực hiện lộ trình BHXH, BHYT vào nghị quyết, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT các cấp; có các chính sách hỗ trợ mua thẻ BHYT, đóng BHXH tự nguyện cho các đối tượng thuộc hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách, đồng bào dân tộc thiểu số… Đồng thời, tích cực chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan trong việc phát triển người tham gia BHXH, BHYT; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra liên ngành; phòng, chống, xử lý các hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BHYT… Nhờ đó, công tác tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền và sự phối hợp, đồng thuận của các sở, ban, ngành liên quan tại địa phương. Trong đó, đạt được một số kết quả nổi bật như sau: Có 21/21 huyện, thành, thị đã kiện toàn Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT, trong đó Ban Chỉ đạo đã xây dựng quy chế làm việc, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong việc chỉ đạo, đôn đốc thực hiện chính sách BHXH, BHYT theo lĩnh vực phụ trách. Có 21/21 huyện, thành, thị đã đưa chỉ tiêu về tỷ lệ bao phủ BHXH theo Nghị quyết số 69/NQ-CP, ngày 19/5/2022 của Chính phủ, 62/63 tỉnh đưa chỉ tiêu bao phủ BHYT theo Quyết định số 546/QĐ-TTg, ngày 29/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. 100% huyện, thành, thị đã tham mưu tốt cho cấp ủy, chính quyền tổ chức hội nghị với bí thư, chủ tịch UBND cấp huyện, các ban, ngành, cơ sở về việc thực hiện các giải pháp phát triển người tham gia BHXH, BHYT theo Kế hoạch số 81. Nghệ An trở thành điểm sáng khi là một trong những tỉnh có tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện hàng năm cao nhất toàn quốc (năm 2022 tăng thêm 109.660 người; năm 2023 là 112.790 người).
Từ xác định vai trò then chốt của cấp ủy, chính quyền trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT; nhiều nội dung tưởng chừng vướng mắc nay được tháo gỡ. Ông Hoàng Văn Minh, Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh cho biết: “Sau 2 năm triển khai Kế hoạch số 81 đã để lại nhiều kinh nghiệm quý trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tham mưu và phối hợp. Trước đây nhiều địa phương theo nhận thức là BHXH, BHYT là của ngành BHXH, nên “khoán trắng” cho ngành, chúng tôi lăn lộn ở cơ sở nhưng hiệu quả không được như mong muốn. Từ khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức hội nghị chuyên đề triển khai Kế hoạch số 81, cấp ủy, chính quyền các cấp tích cực vào cuộc, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị; trong thời gian ngắn nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân đã thay đổi, thấy được lợi ích khi tham gia BHXH, BHYT nên người dân chủ động tham gia. Trong 2 năm vừa qua, ngành BHXH đều đạt và vượt chỉ tiêu về phát triển đối tượng do HĐND tỉnh giao. Có thể nói, Nghệ An là điểm sáng của cả nước trong tăng nhanh số người tham gia BHXH tự nguyện”.
Đồng hành với ngành BHXH ngay từ đầu, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy xác định phải đẩy mạnh tuyên truyền trong đội ngũ cán bộ, đảng viên nhất là người đứng đầu cấp ủy, cán bộ làm công tác tuyên giáo về chủ trương, chính sách BHXH, BHYT để triển khai thực hiện, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân. Năm 2020, giữa 2 ngành đã ký kết Chương trình phối hợp giai đoạn 2020 - 2025 đề ra các nhiệm vụ trọng tâm cho từng năm để triển khai thực chất. Năm 2023, hai ngành phối hợp biên tập và phát hành cuốn tài liệu bỏ túi: “Hỏi đáp về chủ trương, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế dành cho cán bộ tuyên giáo cơ sở” - đây là nội dung sáng tạo, được BHXH Việt Nam đánh giá cao. Ông Võ Văn Dũng, Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cho biết: “Công tác phối hợp xác định phải chọn tháo gỡ vấn đề còn vướng mắc, khó khăn; qua khảo sát thực tế tại các địa phương trong tỉnh, chúng tôi nhận thấy một số địa phương, cơ quan, đơn vị còn có tình trạng xem việc thực hiện chỉ tiêu bao phủ BHXH, BHYT là trách nhiệm của riêng ngành BHXH. Sau khi tham mưu Kế hoạch số 81, chúng tôi tiếp tục tham mưu để Thường trực Tỉnh ủy, lãnh đạo BHXH Việt Nam quán triệt cho cấp ủy, chính quyền cấp huyện, các sở, ngành rồi từ đó triển khai sâu rộng tại các địa phương, đơn vị. Riêng với ngành tuyên giáo, công tác tuyên truyền thực sự đã “đi trước mở đường”; nhận thức của cấp ủy, chính quyền tại các địa phương được nâng lên, hệ thống chính trị vào cuộc tích cực, việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT tại các địa phương có nhiều thuận lợi”.
Trong khi tại nghị trường Quốc hội đang thảo luận về Luật BHXH sửa đổi năm 2024, một số tổ chức, cá nhân đưa thông tin sai lệch, phiến diện về chính sách BHXH, BHYT trên mạng xã hội gây hoang mang dư luận... Những thông tin sai lệch đã xuất hiện nhiều trên các trang mạng xã hội, gây tâm lý lo lắng, bất an cho người lao động, ảnh hưởng đến công việc sản xuất và an ninh kinh tế. Không chỉ đưa ra thông tin sai sự thật, cách thông tin và lập luận dù tỏ ra am hiểu nhưng thực chất lại là không hiểu, hoặc cố tình không hiểu về khái niệm “an sinh xã hội” để dẫn dắt, kích động dư luận thiếu thông tin.
Trong số này, việc xúi giục người tham gia đi lĩnh trợ cấp một lần, khiến họ vội vàng tự tước đi quyền lợi được đảm bảo an sinh tương lai của chính mình. Khi nằm trong mạng lưới bảo vệ của BHXH, ngoài chế độ hưu trí và thẻ BHYT trọn đời thì người tham gia còn được hưởng quyền lợi nếu chẳng may qua đời (ngoài 10 tháng lương cơ sở tiền mai táng phí thì thân nhân còn được hưởng tuất một lần hoặc thêm lựa chọn tuất tháng trong trường hợp tham gia từ 15 năm trở lên).
Trên quảng cáo hoặc tư vấn của một số hãng bảo hiểm thương mại đã có lúc đánh đồng giữa BHXH và bảo hiểm thương mại (bao gồm cả bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ). Tuy nhiên, đây là 2 phạm trù hoàn toàn riêng biệt, khác nhau cơ bản, BHXH là loại hình phi lợi nhuận, còn bảo hiểm thương mại là hình thức kinh doanh sinh lời. BHXH được Nhà nước bảo hộ, là chính sách an sinh xã hội trụ cột nhằm đảm bảo lợi ích chung cho tất cả mọi người tham gia. Việc so sánh chính sách BHXH, BHYT của Nhà nước với bảo hiểm thương mại có rất nhiều các gói dịch vụ đa dạng khác nhau nhằm đánh tráo khái niệm, hạ thấp uy tín, giá trị của BHXH, BHYT. Đây là một hành vi không chỉ không văn minh mà còn vi phạm pháp luật. Từ so sánh này sẽ thấy, chế độ lương hưu của BHXH đã bị bóp méo, thông tin sai hoàn toàn. So với các loại hình bảo hiểm khác, chính sách BHXH, BHYT do BHXH Việt Nam thực hiện rất ưu việt, với chế độ hưu trí, người tham gia ngoài lương hưu được nhận hàng tháng với mức tăng hàng năm theo lương cơ sở thì còn được cấp thẻ BHYT miễn phí với mức chi trả lên tới 95%; các chi phí khi ốm đau bệnh tật cũng đều được thanh toán khi đi KCB dùng thẻ BHYT.
Thực tế là nhiều bệnh nhân bị tai nạn nghiêm trọng hay mắc bệnh hiểm nghèo được quỹ BHYT chi trả lên đến nhiều tỷ đồng chứ không phải 40 lần lương cơ sở như bảng so sánh đưa ra. Nếu người tham gia BHXH chẳng may qua đời sẽ được nhận tiền mai táng phí và tiền tuất, trong đó, riêng tiền mai táng phí là 10 lần lương cơ sở tại thời điểm qua đời chứ không phải 3-5 triệu đồng như trong bảng so sánh. Đằng sau mỗi quy định, chính sách BHXH, BHYT còn có giá trị nhân văn được tính toán cân nhắc để mang lại lợi ích lâu dài, bền vững cho đông đảo người tham gia chứ không chỉ là những con số nhiều ít, trong đó người yếu thế trong xã hội được bảo vệ toàn diện.
Khi xuất hiện những bảng so sánh, những thông tin lệch lạc, sai sự thật được chia sẻ rất nhiều trên mạng xã hội làm nhiễu loạn thông tin, gây hoang mang dư luận. Người dân không phân biệt được đâu là đúng, đâu là sai, sẽ phát sinh tâm lý nghi ngờ chủ trương đúng đắn của Đảng. Trước thực tiễn khách quan đó, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh và các ngành liên quan rốt ráo có biện pháp chấn chỉnh. Trước hết, về phương diện pháp lý và nhận thức thì đây là hành vi trái pháp luật, có thể bị xử phạt hành chính thậm chí xử lý hình sự. Cụ thể, Luật An ninh mạng đã nghiêm cấm hành vi thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan Nhà nước hoặc người thi hành công vụ... Công an tỉnh, Sở Thông tin và Truyền thông đã có biện pháp xử lý, bóc gỡ, cảnh cáo, răn đe để các tổ chức, cá nhân không đăng các tin sai sự thật về chính sách an sinh “trụ cột” này. Theo đó, dẫn quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi “Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội”. Theo đó, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân. Tại điều 115 Bộ luật Hình sự năm 2015 về Tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế xã hội quy định: Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 15 năm tùy mức độ nghiêm trọng. Do đó, việc cố ý đưa thông tin sai về BHXH, BHYT có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi đó có tính chất, mức độ nghiêm trọng.
Cùng với đó, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy định hướng tuyên truyền trong giao ban báo chí, hội nghị báo cáo viên và triển khai ở các ban chỉ đạo để tăng cường các thông tin chính thống, phản bác các quan điểm sai trái. Để lan tỏa thông tin đến với cơ sở, người dân thì ngoài báo chí, truyền hình, trang thông tin điện tử thì mạng xã hội với các trang fanpage trên facebook, zalo được huy động tối đa để đăng tin bài về lĩnh vực BHXH, BHYT. Đối với mỗi người dân nói chung và người dùng mạng xã hội nói riêng, khi tiếp cận thông tin cần tham khảo từ nhiều nguồn, đặc biệt là từ các luồng tin chính thống. Hệ thống tư vấn của cơ quan BHXH các địa phương luôn sẵn sàng giải đáp các thắc mắc được gửi đến trên Cổng thông tin điện tử, số điện thoại tổng đài và cả trên Fanpage Facebook, Zalo… Tránh chia sẻ những thông tin chưa được kiểm chứng, và kịp thời thông tin cho cơ quan chức năng những phát ngôn, thông tin kích động, sai sự thật. Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng cần tăng cường rà soát để kịp thời xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức cố tình thông tin sai sự thật về BHXH, BHYT trên mạng xã hội.
Để có tài liệu chính thống cho cán bộ tuyên giáo cơ sở tuyên truyền, tháng 12/2022 Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh xuất bản tài liệu “Hỏi đáp về chủ trương, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế dành cho cán bộ tuyên giáo cơ sở”. Nghệ An là tỉnh đầu tiên trong toàn quốc biên soạn tài liệu cầm tay cho cán bộ tuyên giáo để tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách BHXH, BHYT. Thời gian tới, để triển khai sâu rộng Luật BHXH sửa đổi 2024 sẽ thông qua tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, ngoài tổ chức các hoạt động truyền thông như trước nay thì cần tổ chức thi tìm hiểu trên nền tảng mạng xã hội để thu hút được đông đảo người dân tham gia.
Để nắm rõ thực trạng phục vụ công tác tham mưu chủ trương, cơ chế, chính sách, năm 2023, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp với BHXH tỉnh tổ chức điều tra dư luận xã hội, khảo sát về 5 năm thực hiện Chỉ thị số 19-CT/TU, ngày 24/01/2018 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT trong tình hình mới trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Tháng 5 vừa qua tổ chức khảo sát việc thực hiện Chương trình hành động số 88-CTr/TU, ngày 20/6/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội; nhiều vấn đề đặt ra cần tiếp tục tham mưu cấp ủy tăng cường lãnh đạo, chính quyền có cơ chế, chính sách để triển khai đồng bộ, tăng tỷ lệ bao phủ BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.
2. Bộ luật Hình sự năm 2015 (Luật số 100/2015/QH13)
3. Luật An ninh mạng (Luật số 24/2018/QH14)
4. Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử
5. Chương trình hành động số 88-CTr/TU, ngày 20/6/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội
6. Kế hoạch số 81-KH/TU, ngày 07/3/2022 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX về tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.