Một số giải pháp cơ bản nhằm pháy huy vai trò lãnh đạo của Đảng ủy cấp xã trong xây dựng nông thôn mới ở Nghệ An hiện nay

Xây dựng nông thôn mới hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ; môi trường xanh, sạch, đẹp; đời sống văn hoá lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc là trách nhiệm, nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong đó “sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam” (Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia, H. 2021, t.1, tr.104) nói chung, xây dựng nông thôn mới nói riêng.

Thường trực Tỉnh ủy Nghệ An tổ chức Chương trình gặp mặt, đối thoại giữa Thường trực Tỉnh ủy với người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Nghệ An năm 2023

Địa bàn cơ sở xây dựng nông thôn mới là cấp xã - “Xã nông thôn mới”. Trong hệ thống chính trị cấp xã, Đảng ủy xã là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực hiện chủ trương, đường lối,chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lãnh đạo thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước và quản lý đô thị trên địa bàn; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh; đảm bảo an ninh, quốc phòng, trật tự, an toàn xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, liên hệ mật thiết với nhân dân, động viên nhân dân thực hiện tốt nghĩa vụ đối với Nhà nước; kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước; kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng. Nói cách khác, đảng bộ, chi bộ cơ sở là “hạt nhân lãnh đạo toàn diện trên địa bàn nông thôn” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, H. 2008, tr.141), trong đó có phong trào xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao.

Theo báo cáo, đến ngày 30/11/2023 toàn tỉnh có 309 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ 72,74%; 54 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 06 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 08 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành, đạt chuẩn NTM.

Để đạt mục tiêu đến cuối năm 2030 “Số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 90%, trong đó, phấn đấu 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; số đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới trên 70%, trong đó phấn đấu 35% số đơn vị cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ năm, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII, Nxb Chính trị quốc gia, H. 2022, tr.97-98) như Nghị quyết Số 19, nghị quyết Hội nghị Trung ương năm, khóa XIII của Đảng đã đề ra cần phát huy hơn nữa vai trò lãnh đạo của đảng ủy cấp xã trong phong trào xây dựng nông thôn mới. Muốn vậy trước mắt cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Các đại biểu tham gia chương trình gặp mặt, đối thoại của Thường trực Tỉnh ủy

Thứ nhấtt, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho cán bộ đảng viên và quần chúng nhân dân quyết tâm thực hiện thắng lợi Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025, theo Quyết định Số 318/QĐ-TTg, ngày 8-3-2022 của Thủ tướng Chính phủ

Chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM) muốn thành công đòi hỏi sự lãnh đạo sâu sát, quyết liệt của các cấp ủy Đảng, sự vào cuộc tích cực và phối hợp tốt giữa chính quyền, mặt trận đoàn thể và nhân dân. Để thực hiện tốt Chương trình xây dựng NTM giai đoạn từ nay đến 2025, cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, tập trung trí tuệ, tìm giải pháp tháo gỡ những bất cập, khó khăn, vướng mắc đang đặt ra đối với quá trình lãnh đạo. Tăng cường rà soát, tổng kết kinh nghiệm thực hiện với các tiêu chí để hàng năm bổ sung vào nhiệm vụ giải pháp trong Nghị quyết chuyên đề của Đảng ủy xã về lãnh đạo xây dựng NTM. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc chấp hành quy chế làm việc, việc thực hiện nhiệm vụ của cấp ủy viên đã được phân công, kịp thời nắm bắt diễn biến tình hình, có biện pháp giúp đỡ chi bộ xóm tháo gỡ khó khăn, trở ngại.

Nâng cao vai trò, sự chủ động của Đảng ủy viên phụ trách và chi ủy các xóm. Thực tế xây dựng nông thôn mới từ xuất phát điểm thấp và gặp nhiều khó khăn ở các xã đã cho thấy tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ. Trong thời gian tới tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ này, phát huy tính gương mẫu, tính tích cực, tự giác của đảng viên trong chi bộ, bảo đảm thực hiện “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”.

Thứ hai, đổi mới nội dung lãnh đạo của đảng ủy xã đối với xây dựng nông thôn mới theo hướng vừa mở rộng dân chủ, vừa tăng cường kỷ cương, kỷ luật; khắc phục tính hình thức, đơn điệu trong sinh hoạt, bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng theo tinh thần Nghị quyết Số 22-NQ/TW, Khóa X Về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Ðảng, là cầu nối giữa Ðảng với dân, có vị trí rất quan trọng trong hệ thống tổ chức của Ðảng. Toàn Ðảng phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; bảo đảm sự lãnh đạo của Ðảng trên tất cả các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội ở cơ sở trong đó có phong trào xây dựng nông thôn mới (Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, H. 2008, tr.94).

Trước mắt cần tập trung sức củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đạo đức và cán bộ. Thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, giữ nghiêm kỷ luật, tăng cường đoàn kết trong Ðảng. Thường xuyên giáo dục, rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, trình độ, kiến thức và năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng.

Nội dung lãnh đạo phải cụ thể, thiết thực, giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc xảy ra ở địa phương, cơ sở. Nhất là lãnh đạo xây dựng và thực hiện các đề án quy hoạch tổng thể về phát triển NTM gắn với chiến lược phát triển chung của vùng; lãnh đạo xây dựng kết cấu hạ tầng KT-XH nông thôn; lãnh đạo việc cụ thể hoá đường lối, chính sách, chủ trương, nghị quyết của Đảng, của Nhà nước và của tỉnh ủy, huyện ủy về xây dựng NTM thành chiến lược, chương trình, kế hoạch và các quy định trong từng giai đoạn; lãnh đạo tăng cường vai trò của cấp ủy đảng, chính quyền, phát huy sức mạnh của các đoàn thể chính trị - xã hội ở nông thôn trong xây dựng NTM; lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở ở nông thôn; liên hệ mật thiết với nhân dân, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.Thực sự coi “Nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới”(Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ năm, Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII, Nxb Chính trị quốc gia, H. 2022, tr.93).

Thứ ba, đổi mới phương thức lãnh đạo của các đảng ủy xã ở Đảng bộ trong xây dựng nông thôn mới: Một khi nội dung lãnh đạo đúng đắn thì phương thức lãnh đạo phù hợp là một yếu tố quyết định đảm bảo nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo của Đảng. Trước mắt cần phải tăng cường công tác tổng kết thực tiễn trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển nông thôn, rút ra bài học kinh nghiệm, tìm ra những cách làm mới và phổ biến về cách thực hiện, phương pháp đã sử dụng có hiệu quả cao trong lãnh đạo xây dựng NTM trong suốt thời gian qua để khái quát thành lý luận. tiếp tục chỉ đạo thực tiễn.

Tăng cường sự lãnh đạo đối với chính quyền trong việc cụ thể hoá, thể chế hoá nghị quyết, quyết định về xây dựng NTM của Đảng thành chính sách, kế hoạch, chương trình công tác của chính quyền, trên cơ sở đó triển khai thực hiện. Ở cấp xã lãnh đạo UBND xã cụ thể hoá và tổ chức thực hiện các Nghị quyết của Đảng, đảng ủy xã về xây dựng NTM ở địa phương của mình. Các văn bản của chính quyền phải được ban hành kịp thời, đầy đủ, phù hợp với điều kiện thực tế từng địa phương và yêu cầu xây dựng NTM.

Thứ tư, lãnh đạo đẩy mạnh khai thác, huy động các nguồn lực, tăng cường đầu tư cho xây dựng nông thôn mới.

Nguồn lực tài chính cần thiết cho xây dựng NTM là rất lớn. Chính phủ đưa ra công thức hướng dẫn là vốn đóng góp từ dân khoảng 10%, từ doanh nghệp 20%, từ tín dụng 30% và từ ngân sách là 40%. Trong đó, giai đoạn đầu vốn ngân sách đóng vai trò rất quan trọng, có ý nghĩa tạo đà và tạo niềm tin để huy động các nguồn đóng góp khác. Nhưng khó khăn hơn cả là việc huy động có hiệu quả 60% vốn còn lại của chương trình. Xuất phát điểm của mỗi xã là rất khác nhau, những xã có điều kiện kinh tế phát triển, đời sống nhân dân khá thì việc đóng góp sẽ thuận lợi hơn, còn đối với một số xã xã khó khăn thì cần tính phải tính toán kỹ để huy động được nguồn vốn.

Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư, nâng cao chất lượng các loại hình dịch vụ, du lịch, góp phần đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao đời sống của cư dân nông thôn. Xây dựng và nhân rộng mô hình liên kết 4 nhà (Nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và nhà nông) trong sản xuất nông nghiệp; khuyến khích liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp để tổ chức sản xuất theo hợp đồng; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức về sự liên kết, hợp tác để sản xuất nông - thủy sản hàng hóa theo nhu cầu thị trường. Tập trung củng cố, nâng cao chất lượng các tổ hợp tác, HTX, câu lạc bộ nông dân hiện có; vận động nông dân tham gia thành lập mới các loại hình kinh tế hợp tác phù hợp. Huy động các nguồn cung cấp tín dụng đa dạng; đổi mới cơ chế, thủ tục để nông dân và các đối tác kinh tế đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn tiếp cận tín dụng thuận lợi. Thành lập các chương trình hỗ trợ phát triển các cây, con, ngành nghề chủ lực có sức cạnh tranh cao. Phân chia nguồn vốn phù hợp để tổ chức thực hiện kế hoạch, dự án đạt hiệu quả thực tế, tập trung các nguồn vốn, nhất là đầu tư nhà nước, sự tham gia đóng góp của nhân dân, ngân hàng chính sách, vốn viện trợ không hoàn lại và vốn vay của nước ngoài, huy động vốn từ các thành phần kinh tế và xã hội cả trong nước và nước ngoài, huy động và tổ chức quỹ xoá đói giảm nghèo; quản lý và sử dụng các nguồn vốn cho phù hợp và mang lại hiệu quả cao. Nguồn vốn từ ngân hàng là một trong những kênh đầu tư vốn thông qua người dân để hỗ trợ đầu tư cho sản xuất, thực hiện vốn đối ứng thuộc chương trình.

Thứ năm, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Nông dân và các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức cộng đồng dân cư tham gia xây dựng nông thôn mới. Trong đó Mặt trận Tổ quốc có vai trò đoàn kết các lực lượng ở nông thôn tạo thành một mặt trận thống nhất. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được giao nhiệm vụ phát động cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh”. Chính vì vậy, xây dựng Mặt trận Tổ quốc vững mạnh là nhằm tạo thành sức mạnh to lớn để tiến hành xây dựng nông thôn mới.

Ông Lê Anh Nga - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Diễn Lâm, huyện Diễn Châu đặt câu hỏi tại chương trình

Cùng với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cấp ủy đảng cơ sở phải lãnh đạo, phát huy tốt vai trò của Hội Nông dân, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức cộng đồng dân cư tham gia phát triển nông nghiệp, nông dân và xây dựng nông thôn mới.

Tóm lại, trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta rất coi trọng nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Coi nông nghiệp là “trụ đỡ của nền kinh tế” (Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Khóa XIII Nxb Chính trị quốc gia, H. 2022, tr.94); công nghiệp và nông nghiệp là hai chân của nền kinh tế. Hai chân không đều nhau, không thể bước mạnh được. “Cho nên công nghiệp và nông nghiệp phải giúp đỡ lẫn nhau và cùng nhau phát triển, như hai chân đi khỏe và đi đều thì tiến bước sẽ nhanh, và nhanh chóng đi đến mục đích” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, H.2011, t.13, tr.376).

Sau gần 15 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã đạt được nhiều thành tựu rất to lớn. Thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của cư dân nông thôn không ngừng được cải thiện; diện mạo nông thôn Việt Nam có sự thay đổi rõ rệt; niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ ta ngày càng được củng cố, nâng cao (Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Khóa XIII Nxb Chính trị quốc gia, H. 2022, tr.88-90); Phong trào xây dựng nông thôn mới của cả nước nói chung, tỉnh Nghệ An nói riêng “đã trở thành phong trào sâu rộng, với sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và toàn dân, về đích sớm hơn so với mục tiêu Nghị quyết đề ra” (Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Khóa XIII Nxb Chính trị quốc gia, H. 2022, tr.90).

Để đạt mục tiêu đến năm 2030 “Số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 90%, trong đó, phấn đấu 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao” như Hội nghị Trung ương năm Khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đề ra thì ngoài sự chung sức, đồng lòng của toàn dân, nhất là nông dân và cư dân nông thôn, đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa vai trò lãnh đạo của đảng ủy cấp xã vì đây là “nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng” nói chung, phong trào xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao nói riêng.