MỘT VÀI ĐIỀU CẦN BIẾT KHI SỬ DỤNG PHÂN BÓN CHO LÚA VỤ XUÂN

Thứ tư - 10/03/2021 21:34 1.538 0
Từ xưa cha ông ta đã có câu “ lúa có phân, như thân có của ”. Hoặc khi nói về thời điểm bón thúc cho lúa lại có câu “ Cơm sôi bớt lửa, ló lổ bớt phân”. Những câu nói đó đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
Ngày nay nhờ những tiến bộ kỹ thuật các nhà khoa học đã chứng minh vai trò của các yếu tố đó trong thâm canh cây trồng nói chung và cây lúa nói riêng. Đối với lúa phân bón góp phần tăng năng suất 40 %, giống 30 %, bảo vệ thực vật (BVTV) 20 %, cơ giới 10 %. Như vậy  phân bón là yếu tố quan trọng nhất trong thâm canh lúa. Đồng thời cũng chiếm tỷ lệ cao trong chi phí sản xuất lúa. Bà con chúng ta cũng cần hiểu lượng phân bón cho lúa được cây hấp thu rất thấp, hay nói cách khác là hiệu suất của phân bón không như bà con mong muốn. Theo số liệu của Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Văn Bộ Viện trưởng viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam tại Hội thảo quốc gia về "Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón tại Việt Nam" ngày 28/3/2014, hiệu suất sử phân bón của nước ta rất thấp đối với phân đạm chỉ 45-50 %, phân lân  25-35 %, kali 60 %.
 Còn ở Nghệ An hiệu suất sử dụng phân còn thấp hơn. Kết quả chương trình “ Bón phân cân đối cho cây lúa” hợp tác giữa Viện Lân và kali Châu Á Thái Bình dương với Trung tâm Khuyến nông Nghệ An năm từ 1995- 2001, chúng tôi đã bố trí một số thí nghiệm sử dụng về bón phân cân đối cho cây lúa, cây vừng, cây ngô trên các loại đất chính ở Nghệ An, kết quả cho thấy đối cho lúa thì phân bón góp phần nâng cao năng suất 35-42 %.Về hiệu quả sử dụng phân bón của cây lúa chỉ 35-40% đối với phân đạm, 20-25 % đối vớ phân lân, 50-55 %  đối với kali
Tại sao lại có sự chênh lệch đó, theo chúng tôi do thời tiết ở Nghệ An khắc nghiệt. Vụ đông xuân thường có rét đậm, rét hại ảnh hưởng đến việc hấp thu chất dinh dưỡng  của cây lúa nhất là phân đạm. Vụ hè thu nắng nóng, gió mùa tây nam có khi nhiệt độ ngoài trời lên đến 39-40 độ. Thậm chí có nơi như Quỳ Châu, Tương Dương đạt 40-41 độ. Điều này đã làm phân bị bốc bay mạnh mẽ. Trao đổi với chúng tôi  về phân bón cho cây lúa vụ hè thu bà ông Đệ ở xóm 9 xã Hưng Tân cho biết có năm vụ hè phải bón đến 20 kg urê cho một sào lúa. Theo chúng tôi bón như vậy là quá cao? được ông giải thích đó là nhưng năm hạn nặng, khi có nước đem đạm ra bón được mấy hôm lại mất nước cây lúa chưa kịp “Ăn” thì lại mất nước. Thế là mất toi mấy cân đạm. Rồi đến khi có nước lại phải đem đạm ra bón.
          Khi tham gia các lớp tập huấn về thâm canh lúa được cán bộ khuyến nông hướng dẫn về nội dung “Bón phân cân đối hợp lý ” Thực chất của vấn đề này là cung cấp cho cây lúa một số nguyên tố đa lượng như đạm- lân- kali, nguyên tố trung lượng can xi, magiê  và một số nguyên tố vi lượng khác như silic, molipden,…Trong thực tế đã có nhiều bà con thực hiện tốt nội dung này và mang lại hiệu quả. Song cũng còn không ít bà con chưa hoặc thực hiện không đầy đủ nên hiệu quả của phân bón rất thấp, đôi lúc còn phản tác dụng.
          Để nâng cao hiệu quả phân bón chúng tôi xin trao đổi với bà con một số thông tin về “Bón phân cân đối hợp lý”cho cây lúa vụ xuân.
          Trước hết bà con cần hiểu tác dụng của một số phân bón chính trong thâm canh lúa.
Phân hữu cơ: Có hai loại phân hữu cơ phân hữu cơ tự nhiên như phân trâu bò, phân của các loại gia súc. Loại phân hữu cơ vi sinh được chế biến thông qua con đường lên men các sản phẩm hữu cơ. Cả hai loại này chủ yếu là cung cấp cho đất một lượng chất hữu cơ góp phần tăng độ phì của đất. Phân hữu cơ còn cấp một số nguên tố trung và vi lượng khác rất cần cho cây lúa sinh trưởng và phát triển như: Can xi, magiê, bo, molipden, đồng, mangan… Đây là những nguyên tố rất cần cho cây lúa.
Phân vô cơ:
  • Phân đạm: Có nhiều loại phân đạm, các loại này được chế biến bằng con đường công nghiệp như:Urê-CO(NH2))2,Sulphatamon (NH4­)2S04), nitratamon (NH4NO3). Nhu cầu đạm của cây lúa rất lớn
  • Phân lân: Phân lân tự nhiên như Apatit, photphorit, Loại này khó hòa tan. Phân lân chế biến như Super lân, Lân nung chảy. Lân chủ yếu lấy từ thiên nhiên.
  • Phân kaly: Chủ yếu hình thành từ thiên nhiên. Có hai loại phân kaly thường được dùng trong nông nghiệp, kaly sulphat ( K2S04), Kaly clorua ( KCl)
  • Phân phức hợp: DAP ( NH4)2HPO4 sản xuất bằng con đường hóa học có tỷ lệ lân 45 % lân, 16% đạm.
  • Phân NPK hỗn hợp: Sản xuất bằng cách trộn các loại phân đơn với nhau để tạo ra những loại phân có tỷ lệ NPK khác nhau. Hiện nay có những loại phân NPK chuyên dùng cho từng loại cây trồng khác nhau.
Nhu cầu đạm, lân và kaly của cây lúa: Để đạt 10 tấn thóc và 8 tân rơm rạ cây lúa lấy đi từ đất 218 kg, lân 31 kg, kaly 258 kg nguyên chất tương đương 474 kg Ure, 180 kg Super lân, 516 kg kaly. Giai đoạn cây lúa cần đạm nhất là đẻ đến phân hóa đòng. Cây lúa không được cung cấp đạm đầy đủ cây còi cọc, phát triển chậm, lá có màu xanh nhạt đến vàng lá vàng từ chóp lá. Nếu thiếu trầm trọng số hoa giảm, năng suất thấp, hàm lượng protein ít chất lượng gạo kém. Cây lúa được bón đầy đủ lân tăng khả năng hấp thu đạm, rễ phát triển mạnh, đẻ tập trung, chống chịu rét, ra hoa nhiều, tỷ lệ thụ phấn cao, chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất cao chất lượng gạo tốt. Thiếu lân rễ phát triển kém, thiếu nhiều lá và thân có nhiều vét tím tía, thân thon mảnh, lá nhỏ có màu xanh đậm.
          Kaly xúc tiến quá trình quang hợp, tăng khả năng hút đạm của cây lúa. Bón đầy đủ kaly cây lúa cứng chống đổ tốt, tăng khả năng chịu rét, chống sâu bện tốt, tăng tỷ lệ hạt chắc, tăng năng suất và chất lượng. Thiếu kaly lá có màu vàng dọc theo lá, tỷ lệ lép cao, gạo dễ bị gãy. Cây lúa cần kaly ở giai đoạn phân hóa mầm hoa
Về tỷ lệ thích hợp cho cây lúa: Nông dân Trung Quốc rất coi trọng tỷ lệ NPK bón cho lúa. Năm 1997  chúng tôi có dịp đi tham quan học tập công nghệ sản  xuất lúa lai tại trường Đại học Nông nghiệp Vân Nam Trung Quôc được các giáo sư nhà trường cho biết tỷ lệ đam và kali  bón cho lúa lại là 1:1 Khi tìm hiểu về vấn đề này đa số nông dân chưa quan tâm đến vấn đề này. Ông Phạm Lạc ở xóm 2 xã Hưng Khánh, Hưng Nguyên cho biết đầu tư phân bón cho 1 sào như sau: 25 kg NPK-8:10:3, 7 kg urê, 3kg kali. Nếu theo số lượng này thì tỷ lệ NPK chỉ có 1:0.5:0.4.. Theo chúng tôi đối với lúa lai nên tăng lượng kaly để có tỷ lệ NPK khoảng 1:0.6:0.8 là phù hợp.
 Theo khuyến cáo của Khuyến nông tỉnh bà con có thể bón như sau: Nếu bón phân đơn ure 12-13 kg, lân 20-25 kg, kaly 6-8 kg. Nếu bón NPK liều lượng tùy vào tr lệ N-P-K của loại đó:
  • Bón 40kg  NPK tỷ lệ 5:10:3 cần bổ sung thêm  8-10 kg Urê /sào
  • Bón 40kg  NPK tỷ lệ 8:10:3 cần bổ sung thêm  6- 8  kg Urê /sào
  • Bón 40kg  NPK tỷ lệ 16:16:8 cần bổ sung thêm 6- 8 kg Urê /sào
Về phương pháp bón: Bón phân không đơn thuần là kỹ thuật mà là nghệ thuật bón phân. Đặc biệt phân đạm, đây là vấn đề nhạy cảm vì không nắm chắc kỹ thuật bón sẽ không có tác dụng có khi còn gây hậu quả xấu. Vì vậy bón phân cho lúa vụ xuân cần căn cứ vào những nội dung sau:
Thực hiện “3 nhìn” khi bón phân, nhất là phân đạm
Nhìn trời: Khi bón phân nên quan sát thời tiết vì nó ảnh hưởng rất lứn đến hấp thu phân bón của cây lúa. Khi nhiệt độ dưới 16 ­độ C tuyệt đối không được bón đạm. Ngược lại khi rét bón kaly thì có tác dụng tốt
Nhìn đất: Những chân ruộng sâu trủng có nhiều mùn thì nên giảm lượng đạm mà tăng vôi và lân. Đặc biệt đối những ruộng đất chua bà con phải bón vôi trước sau đó mới bón lân. Nếu không bón vôi để trung hòa độ chua thì bón lân hiệu quả rất thấp.
Nhìn cây: Trước khi bón phân nên quan sát màu sắc của lá lúa nếu lá lúa xanh đậm là thứa đạm, nên bớt đạm. Nếu lá lúa có màu vàng toàn bộ là thiếu đạm. Nếu vàng từ mép lá là thiếu kaly
Về liều lượng bón qua các thời kỳ: Đạm bón lót 40-50 %, thúc đẻ nhánh 50 %, bón đón đòng số đạm còn lại. lưu ý nếu qua sát thấy lá lúa xanh đậm không cần bón đạm. Cha ông ta có câu khi lúa đứng cái “ Lúa ngả màu vàng, sản sàng sân phơi ”. Lân và NPK bón lót 100%.  Bón vôi trước khi bón lân.  Kaly bón khi lúa đẻ 40 %, số còn lại bón thúc đòng.

Tác giả bài viết: Phan Bùi Tân

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Văn bản chỉ đạo điều hành
Dịch vụ công trực tuyến
Thủ tục hành chính
ứng dụng khcn
Thống kê truy cập
  • Đang truy cập200
  • Hôm nay25,083
  • Tháng hiện tại509,742
  • Tổng lượt truy cập16,094,326
Tin nóng
Lấy ý kiến người dânLấy ý kiến người dân
Album Hình ảnhAlbum Hình ảnh
Đường dây nóng02383599342
Chỉ dẫn thủ tục hành chínhHỗ trợ trực tuyến qua điện thoại
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây