Ngày 25/10/1959, Hội phổ biến Khoa học – Kỹ thuật Nghệ An được thành lập với nhiệm vụ tuyên truyền và phổ biến khoa học kỹ thuật, đây là ngày đánh dấu sự ra đời và trở thành ngày truyền thống của ngành Khoa học và Công nghệ Nghệ An. Từ đó đến nay, tên gọi đã nhiều lần thay đổi, gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị qua từng thời kỳ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong từng giai đoạn lịch sử: từ Ban kỹ thuật tỉnh Nghệ An (1961); Ban Khoa học kỹ thuật tỉnh Nghệ Tĩnh (1976); Ủy ban Khoa học tỉnh Nghệ An (1991); Sở Khoa học, Công nghệ và môi trường (1993); và ngày nay là Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An.
Từ ngày đầu mới thành lập, với muôn vàn khó khăn, cơ sở vật chất kỹ thuật thiếu thốn, đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học kỹ thuật vừa ít, lại vừa thiếu kinh nghiệm, môi trường hoạt động khoa học còn nhiều hạn chế, cho đến khi bước sang giai đoạn mới, khi KH&CN phát triển như vũ bão, toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế diễn ra mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực, thế giới trở nên “phẳng và không biên giới”. Khoa học và công nghệ càng thể hiện là nhân tố “quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", ngành Khoa học và Công nghệ Nghệ An đã luôn phát huy và nêu cao truyền thống đoàn kết, chủ động, sáng tạo, nỗ lực vượt qua khó khăn để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu của ngành, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của tỉnh nhà.
Ngành đã làm tốt công tác tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, cơ chế chính sách quan trọng, định hướng phát triển trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Công tác quản lý nhà nước của ngành từng bước có những đổi mới mang tính đột phá, ngày càng thực chất và có hiệu quả.
Khoa học và công nghệ đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. Thể hiện, đóng góp năng suất tổng hợp (TFP) vào tăng GRDP của tỉnh, giai đoạn 2017-2022 đạt 42,1%.
Ngành đã tập trung ưu tiên các nhiệm vụ khoa học và công nghệ mang tính ứng dụng, thực tiễn và có tính thương mại hóa. Hiệu quả ứng dụng của các đề tài, dự án đạt trên 86%, cao hơn bình quân cả nước 68%. Trình độ công nghệ của doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm chủ yếu của tỉnh đạt mức khá.
Thị trường khoa học và công nghệ bước đầu được hình thành, các sản phẩm từng bước trở thành hàng hoá, nhu cầu mua bán công nghệ ngày càng tăng cao.
Hoạt động đổi mới công nghệ đã hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới thiết bị công nghệ, áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ uy tín và phát triển thương hiệu sản phẩm.
Tiềm lực khoa học và công nghệ được nâng lên. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tỉnh được hình thành và phát triển khá có đầy đủ các nhân tố cấu thành hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Phong trào khởi nghiệp sáng tạo phát triển cả chiều rộng và chiều sâu.
Hợp tác trong nước và quốc tế về khoa học và công nghệ được triển khai toàn diện, góp phần nâng cao trình độ kiến thức cho đội ngũ cán bộ làm công tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ.
Ghi nhận những thành tích trong 65 năm qua, Sở KH&CN Nghệ An đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2019), Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2009); Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen (năm 2010); Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ năm 2013; Bộ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An tặng nhiều Bằng khen cho tập thể và cá nhân.
Trải qua 65 năm, ngành KH&CN tỉnh Nghệ An đã trưởng thành cả về chức năng, nhiệm vụ lẫn bộ máy tổ chức và cơ chế quản lý. Dù trong điều kiện thuận lợi hay khó khăn, thời bình hay thời chiến, ngành đã nỗ lực phấn đấu tham mưu và thực hiện các chủ trương, chính sách trong lĩnh vực KH&CN góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ và đạt được nhiều thành tựu: ngành đã làm tốt công tác tham mưu ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách quan trọng định hướng phát triển KH&CN.
Công tác quản lý nhà nước về KH&CN từng bước có những đổi mới mang tính đột phá; hiệu lực, hiệu quả quản lý ngày càng được nâng cao. Nhận thức và hành động của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và người dân về vai trò của khoa học và công nghệ có chuyển biến tích cực. Đóng góp của KH&CN được thể hiện trên tất cả các lĩnh vực và có trọng tâm, trọng điểm, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn.
Để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phát triển vững chắc, thực sự trở thành động lực tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững của tỉnh, từng bước xây dựng Nghệ An trở thành trung tâm Khoa học và công nghệ của khu vực Bắc Trung Bộ, Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, xác định “tạo đột phá trong phát triển khoa học và công nghệ”. Để “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phát triển vững chắc, thực sự trở thành động lực tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”, thời gian tới, ngành KH&CN Nghệ An tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm:
Thứ nhất, đổi mới quản lý nhà nước đáp ứng bối cảnh mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách để khơi thông nguồn lực thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Thứ hai, nâng cao tiềm lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đảm bảo nhu cầu nguồn nhân lực quản lý và hoạt động sự nghiệp ngành khoa học và công nghệ. Phát triển hạ tầng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo bảo đảm đủ khả năng tiếp thu, làm chủ, phát triển và chuyển giao các công nghệ tiên tiến. Từng bước hình thành và phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh một số lĩnh vực trọng điểm phát triển của tỉnh. Phát triển mạng lưới kết nối nhân tài, thu hút sự tham gia đóng góp của cộng đồng các nhà khoa học người Nghệ An ở trong và ngoài nước.
Thứ ba, tăng cường nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo có trọng tâm phục vụ các đột phá, trọng điểm phát triển kinh tế - xã hội tỉnh.
Thứ tư, thúc đẩy phát triển thị trường khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Khuyến khích phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp khoa học công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; hình thành các tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ.
Thứ năm, đẩy mạnh hợp tác, liên kết quốc tế về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Với định hướng Nghệ An là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về khoa học và công nghệ, kế thừa và phát huy những kết quả đã đạt được và những bài học kinh nghiệm chặng đường đã qua, ngành KH&CN tỉnh Nghệ An quyết tâm thực hiện thành công các nhiệm vụ KH&CN, đổi mới sáng tạo tiếp tục thúc đẩy, ứng dụng mạnh mẽ KH&CN vào đời sống và sản xuất, thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội góp phần vào sự phát tr